Daha yüksek erişilebilirlik modunu aç
Daha yüksek erişilebilirlik modunu kapat
T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI
ISPARTA İL TARIM VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ
Görme Engelli
×
  • Anasayfa
  • KURUMSAL YAPI
    İL MÜDÜRÜ
    İL MÜDÜR YARDIMCILARI
    ŞUBE MÜDÜRLÜKLERİ
    • KOORDİNASYON VE TARIMSAL VERİLER
    • TARIMSAL ALTYAPI VE ARAZİ DEĞERLENDİRME
    • KIRSAL KALKINMA VE ÖRGÜTLENME
    • BİTKİSEL ÜRETİM VE BİTKİ SAĞLIĞI
    • HAYVAN SAĞLIĞI VE YETİŞTİRİCİLİĞİ
    • GIDA VE YEM
    • İDARİ VE MALİ İŞLER
    • ÇAYIR MERA VE YEM BİTKİLERİ
    • BALIKÇILIK VE SU ÜRÜNLERİ
    İLÇE MÜDÜRLÜKLERİ
    • AKSU
    • ATABEY
    • EĞİRDİR
    • GELENDOST
    • GÖNEN
    • KEÇİBORLU
    • SENİRKENT
    • SÜTÇÜLER
    • ŞARKİKARAAĞAÇ
    • ULUBORLU
    • YALVAÇ
    • YENİŞARBADEMLİ
    BİRİMLER
    • DÖNER SERMAYE SAYMANLIĞI
    • HUKUK İŞLERİ
    • SİVİL SAVUNMA VE SEFERBERLİK HİZMETLERİ
    GÖREVLERİMİZ
    ORGANİZASYON ŞEMASI
    • ORGANİZASYON ŞEMASI
    TARİHÇE
    MİSYON VE VİZYONUMUZ
    KALİTE POLİTİKAMIZ
    • İÇ KONTROL SİSTEMİ
    • KAMU HİZMET STANDARTLARI
    • KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
  • E-HİZMETLER
    E - İŞLEMLER
    KURULUŞ MÜDÜRLÜKLERİ
  • PROJELER
  • YAYINLAR
    BRİFİNGLER
    YATIRIM PROGRAMI İZLEME
  • BASIN
  • İLETİŞİM
Skip Navigation LinksIsparta İl Tarım ve Orman Müdürlüğü
Faydalı Bilgiler

​

Bakanlık Temsilcisi Rehberi                     

A - BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GENEL KURUL ÖNCESİNDEKİ GÖREVLERİ

1 - Toplantı çağrısının Kooperatifler Kanunu ve anasözleşme hükümlerine uygun olup olmadığını incelemek.

Kooperatifler Kanununun 43, 44 ve 45. maddelerinde toplantıya çağırmaya yetkili organlar belirtilmiş olup, çağrı şekli ve uyulması gereken hususlar anasözleşmeye göre olmalıdır.

Bakanlık temsilcisinin öncelikle kooperatif anasözleşmesinin ilgili maddesini incelemesi gerekir. Daha sonra, toplantıyla ilgili belgeler üzerinden aşağıdaki hususlar incelenmelidir.

1.1. Çağrının, toplantıya çağırmaya yetkili mercilerce yapılıp yapılmadığını incelemek. Kuruluş genel kurul toplantısında kurucu heyetten birisi, olağan genel kurul toplantılarında yönetim kurulu, olağanüstü genel kurul toplantılarında ise yönetim kurulu, denetim kurulu, üst birlik, tasviye memurları, kayıtlı ortak sayısının en az 1/10'unun geçerli bir sebebe dayanarak yönetim kuruluna veya adli mercilere yapacakları müracaatlar ve Bakanlığımız yetkilidir.

1.2. Toplantı ile ilgili çağrı ilanının (toplantı günü ve son ilan tarihi hariç ) toplantıdan en az 15 gün önceden yapılıp yapılmadığı, ilanın mahalli örf ve adetlere göre yapılıp yapılmadığını incelemek. ( İlan, günlük gazete çıkan yerlerde gazete ile belediyelik yerlerde belediye hoparlörü, köylerde ilan tahtaları ve hoparlörle yapılır. Çağrı ortaklara tek tek imza karşılığında da yapılabilir.)

1.3. İlanda ilk toplantıda çoğunluk sağlanamadığı takdirde erteleme toplantı tarihinin tespit edilip edilmediği incelenmelidir. (Anasözleşmelerde erteleme tarihinin ilk toplantıdan en az 15, en fazla 30 gün sonra olabileceği belirtilmektedir. Mutlaka ilanda erteleme toplantı tarihinin belirtilmesi gerekmektedir.)

   1.4. Toplantı yerinin kooperatif merkezinde olup olmadığı incelenmelidir. (Ana sözleşmeye göre toplantı mutlaka kooperatifin çalışma merkezinde yapılır.)

    2 - Toplantıya katılmaya hak kazanmış ortakları gösteren hazirun listesinin Türk Ticaret Kanununun 376. maddesi ile anasözleşmenin ilgili maddesine uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği, listenin ortakların görebileceği bir yere asılıp asılmadığı ve ortaklar tarafından imzalanıp imzalanmadığını kontrol etmek.

Anasözleşmelerde, toplantı tarihinden en az 3 ay evvel ortak olan her ortağın toplantıya katılmaya hakkı olduğu öngörülmektedir. Özellikle hazirun listesinin örneğe uygun olarak hazırlanmış olmasına ve girişte ortaklara imzalattırılmasına dikkat edilmelidir. Tarımsal amaçlı kooperatiflerde vekalet yolu ile temsil yasaklandığından, hazirun listesinin ortağın kendisi tarafından imzalanması gerekir. (EK–2- Hazirun Listesi Örneği.)

3 - Kanun ve anasözleşmede belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle, yönetim kurulu tarafından genel kurula alınmamasına karar verilen ortaklar ile bu genel kurul toplantı tarihinden en az 3 ay evvel ortak olmayanların genel kurula katılacak ortakları gösteren listeye yazılıp yazılmadığının incelemek.

3476 sayılı kanuna uygun olarak hazırlanan tarımsal amaçlı kooperatiflerin anasözleşmelerinde, toplantıdan en az 3 ay önce ortak olan her ortağın toplantıya katılmaya hak kazanmış olacağı öngörülmektedir. İncelemede özellikle ortaklığa giriş tarihi incelenerek bu hükme uyup uymadığı incelenmelidir.

B - GENEL KURUL TOPLANTISI SIRASINDAKİ GÖREVLERİ

1 - Anasözleşmede açılışı yapmakla görevlendirilmiş bir kimse varsa görevi bunun yapıp yapmadığını, anasözleşmede böyle bir kimse gösterilmemiş ise teamüle göre hareket edilip edilmediğini incelemek.

Kooperatif anasözleşmelerinde açılışın kooperatif başkanı veya yönetim kurulu üyeleri, bulunmadıkları zaman genel kurulca tespit edilecek bir ortak tarafından yapılacağı öngörülmektedir. Uygulamada açılış yönetim kurulu başkanı tarafından yapılmaktadır.

2 - Toplantıya başlanabilmesi için anasözleşmede belirtilen toplantı nisabının mevcut olup olmadığı ve yoklama yapılıp yapılmadığını incelemek.

Anasözleşme intibakı yapan kooperatif arasözleşmelerinde toplantıya başlanabilmesi için toplantı tarihinden en az 3 ay önce ortak olmuş ortakların ¼ ünün toplantıda hazır bulunmaları öngörülmektedir. Bu sayı sağlanamadığı takdirde toplantı yapılamaz. İlanda belirtilen tarihte yapılmak üzere ertelenir. (EK-3- Erteleme Tutanağı örneği.)

    Birinci toplantıda çoğunluk sağlanamadığı takdirde ikinci toplantıda çoğunluk aranmayacağı belirtilmekle beraber, yönetim ve denetim kurulu üyeleri dışında divan heyeti teşkil edecek en az 5 kişinin toplantıda hazır bulunması gerekmektedir. Divan heyeti teşkil edecek sayıda ortak toplantıda hazır bulunmaz ise toplantı üçüncü defa ertelenmez. Toplantı yapılmadığına dair tutanak düzenlenerek hazır bulunanlarca imzalanır. (EK-4- Tutanak örneği.)

    Anasözleşmeye göre yeter sayı, genel kurul toplantısının açılışında aranır. Toplantı devam ederken bu sayı eksilse bile toplantı devam eder.

 3 - Divan başkanı anasözleşme ile tayin olunmamışsa, divan başkanı ve kâtipler ile oy tasnifçilerinin usule uygun olarak seçilip seçilmediğini incelemek.

    Kooperatif anasözleşmelerinde divan heyetinin yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile kooperatif memurları dışında ve ortaklar arasından genel kurulun alacağı karar doğrultusunda seçileceği öngörülmektedir. Uygulamada gündemin ikinci maddesi divan heyeti seçimine ayrılmıştır.

 4 - Gündemin Türk Ticaret Kanununun 369. maddesine göre düzenlenip düzenlenmediği, görüşmelerin gündem ve gündem sırasına göre yapılıp yapılmadığını kontrol etmek.

   1163 Sayılı Kooperatifler Kanununun 3476 Sayılı Kanunla değişik 46. maddesi, toplantı çağrısı ve ilana gündemin yazılacağını ve görüşmelerde gündeme uyulacağını öngörmektedir.
Bakanlık Temsilcisinin toplantıya başlamadan önce, toplantıyla ilgili gündemi ortaklara okuyarak açıklamada bulunması gündem maddeleri arasında sıra değişikliği talebini değerlendirerek genel kurula sunması uygulamada faydalı olmaktadır.

 5 - Yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli, hesap tetkik komisyonu seçilmesi, bilanço incelenmesinin geriye bırakılması, çıkan ve çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması, genel kurulun yeni bir toplantıya çağrılması, gündemde olmasa bile ortaklar tarafından teklif edilmesi halinde başkanlık divanınca gündeme konulup konulmadığını kontrol etmek.

    Kanunun 46. Maddesinde, gündeme madde ekleme talebine yeni bir şekil getirilmiştir. Buna göre, henüz toplantıya başlanılmadan önce kooperatife kayıtlı ortakların en az 1/10'u- nun yazılı teklifte bulunmaları halinde, hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilanço incelemesi ve ibranın geriye bırakılması, çıkan ve çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması, genel kurulun yeni bir toplantıya çağrılması, kanun, anasözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususların genel kurula
katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü ile gündeme alınacağı öngörülmektedir.

    Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, gündeme madde ilave edilmesi talebinin toplantıya başlanılmadan önce ve yazılı olarak verilmiş olması  şartıdır. Uygulamada tartışmalara meydan vermemek için, Bakanlık Temsilcisinin toplantıdan önce gündemi ortaklara okuyarak madde ilave talebi olup olmadığını sorması faydalı olmaktadır. Talep var ise gündeme alınıp alınmayacağı oylanırken hazır bulunanların en az yarıdan bir fazlasının olumlu oy kullanması gerekir. Bu da sağladıktan sonra izlenilecek yol, yeni alınan gündem maddesinin kaçıncı maddede görüşüleceğinin genel kurulca tespitini kararlaştırılmasıdır.

   Diğer önemli bir konu da yukarıda belirtilen hususlar dışında hiçbir konunun gündeme ilavesine izin verilmemesidir. (EK -5- Gündeme Madde İlave Talebi örneği.)

 6 - Olağanüstü genel kurul toplantısında görüşmelerin genel kurulu toplantıya çağıranların düzenledikleri gündeme göre devam edip etmediğini kontrol etmek.

   Kooperatifler Kanununun 43. ve 44. Maddelerinde, genel kurulu toplantıya çağırmaya yetkisi olanlar açıkça belirtilmiştir. Olağanüstü genel kurul toplantılarında gündem, genel kurulu olağanüstü toplantıya çağıranlar tarafından hazırlanır. Burada dikkat edilecek en önemli husus, özellikle kanunun 44. maddesinde ortakların 1/10 unun isteği ile genel kurulun olağanüstü toplantıya çağrılmasında görüşülmesi istenilen hususların yönetim kurulunca aynen gündeme alınmasıdır. Uygulamada, ortakların olağanüstü genel kurul toplantı talepleri yönetim kurulunca ya uygun görülmemekte ya da istenilen hususlar gündeme alınmamaktadır.

 7 - Kanun ve anasözleşme ile saptanan yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle, yönetim kurulu tarafından genel kurula alınmamasına karar verilen ortaklar ile toplantıdan en az 3 ay evvel ortak olmayanların genel kurula alınıp alınmadığını kontrol etmek.

   1163 Sayılı Kanunda değişiklik yapan 3476 Sayılı Kanun, toplantıdan en az 3 ay evvel ortak olmayanlar dışında bütün ortakların toplantıya katılabileceğini öngörmektedir. Bu nedenle uygulamada toplantıdan en az 3 ay önce ortak olmayanlar dışında ortakların katılması sağlanmalıdır.

 8 - Çağrıya ilişkin hükümlere uyulmadığı takdirde bütün ortakların genel kurulda hazır bulunup bulunmadığını ,hazır bunlardan biri tarafından toplantıya itiraz edilip edilmediğini ve kararlara ait tutanağın ortaklar veya ortakların oy birliği ile seçecekleri temsilcileri tarafından imzalanıp imzalanmadığını kontrol etmek.

   Kooperatifler kanununun 47. maddesinde bütün ortakların toplantıda hazır bulunması ve bir itiraz da olmadığı takdirde genel kurul toplantılarına dair diğer hükümler saklı kalmak şartıyla toplantıya çağrı hakkındaki hükümlerden  "İlan ve gündem toplantı tarihinden en az 15 gün önce ilan edilmesi şartı" aranmadan toplantının yapılabileceği belirtilmektedir.
Ancak toplantıda alınan kararların bütün ortaklarca veya seçecekleri gurup temsilcilerince imzalanması gerekir. Bu uygulama daha çok yeni kurulmuş ortak sayısı az olan kooperatiflerde mümkündür.

9 – Kanun ve Anasözleşmede aksine hüküm olmadığı takdirde, genel kurul toplantılarında ve seçimlerde oyların yarıdan bir fazlasına itibar edilip edilmediğini kontrol etmek.

Kooperatifler Kanununun 51. maddesinde ve anasözleşmede aksine hüküm bulunmadıkça, genel kurul kararlarında ve seçimlerde oyların yarıdan bir fazlasına itibar edileceği öngörülmektedir.

  Yeni tip anasözleşmelerde ise "kararlar hazır bulunan ortakların çoğunluğu ile verilir" denilmektedir.  

   Genel kurulda yapılan oylamalarda bu husus uygulanmalıdır. Bir örnek ile açıklarsak, anasözleşmede özel bir çoğunluk gerektirmeyen bir karar için 40 ortaktan 21 ortağın karar lehinde oy kullanması gerekli olacaktır.

10 - Anasözleşmede daha fazla bir çoğunluk aranmamışsa, genel kurulda kooperatifin dağılması, başka bir kooperatifle birleşmesi ve anasözleşme değişikliği kararlarında fiilen kullanılan oyların 2/3'ünün çoğunluğu sağlayıp sağlamadığını kontrol etmek.

   3476 Sayılı Kanuna göre hazırlanan yeni arasözleşmelerde bu konu yeniden düzenlenmiştir. Anasözleşme hükmüne göre "Birliğe girilmesi, Birlikten çıkılması, Anasözleşme değişikliği, dağılma, birleşme ve ayrılma kararları için fiilen kullanılan oyların 2/3 nün lehte olması gerektiği belirtilmiştir.

Bir örnek ile açıklayacak olursak; 80 ortaklı bir kooperatifte 50 ortağın katılımı ile toplanan genel kurul toplantısında anasözleşme değişikliği konusu görüşülürken 24 ortağın karar lehinde, 6 ortağın kararı aleyhinde oy kullandığını varsayalım. Kalan 20 ortak ta kararsız kaldığı ve oy kullanmadığına göre bu karar fiilen kullanılan oy 30 (24+6), fiilen kullanılan oyların 2/3'ü 20 olduğuna göre, lehte kullanılan 24 oy olması nedeniyle anasözleşme değişikliği kabul edilmiş sayılır.

Dikkat edilecek en önemli husus, oylamada kullanılan oy toplamının 2/3'ünün geçerliliğidir.

11 - Anasözleşmede daha ağır bir çoğunluk aranmamışsa, ortağın şahsi sorumluluklarının ağırlaştırılması ve ek ödeme yükümlülüğü kararlarının bütün ortakların ¾' ünün rızası ile alınıp alınmadığını kontrol etmek.

3476 Sayılı Kanuna uygun olarak hazırlanan tarımsal kalkınma kooperatifleri ile su ürünleri kooperatiflerinin anasözleşmelerinin 18 ve 40.  Maddelerinde,  her ortağın yüklenmiş olduğu sermayenin 100 katı ve ek ödeme yükümlülüğü ile sınırlı

tutulduğu belirtilirken, sulama kooperatiflerinin anasözleşmelerinin 38. maddesi ise, ortakların taahhüt ettikleri ortaklık paylarının 10 katı ve proje sahası dahilindeki araziler ile sınırlı tutulduğu öngörmektedir.

Yine anasözleşmede bilanço açıklarının kapatılması için genel kurulca ortaklardan ek ödeme talebinde bulunabileceği belirtilmektedir.

Genel kurul toplantılarında yukarıda açıklanan kararların alınabilmesi için kooperatifte kayıtlı bütün ortakların en az ¾' ünün rıza göstermesi gerekmektedir. Bu çoğunluk sağlanmadığı takdirde karar alınamaz.

12 - Oyların mektup ile bildirilmesi halinde mektupların usulüne göre incelenip incelenmediğini, bu hususla ilgili bir tutanak düzenlenip görevliler tarafından imzalanıp imzalanmadığını kontrol etmek.
                                              
13 - Anasözleşmede açıklık olmadığı hallerde genel kurulda seçim yapılmadan veya herhangi bir konu oya sunulmadan önce oyların gizli veya açık verilmesi hususunun oylanıp oylanmadığını kontrol etmek.

Kooperatif anasözleşmelerinde yönetim ve denetim kurulu üyelerinin seçimleri dahil yapılacak bütün oylama ve seçimlerden önce mutlaka yapılacak seçim veya oylamanın gizli mi yoksa açık oylama mı olacağı karara bağlanmalıdır. Alınacak karar doğrultusunda uygulama yapılmalıdır.

14 - Oylama gizli yapılıyorsa, her ortağa kooperatif mühürü ile mühürlenmiş oy pusulularının verilip verilmediğini, ortak numarası ve adı soyadı okunarak oyunu kullanmaya çağrılıp çağrılmadığını kontrol etmek.

Genel kurul toplantılarında gizli oyla yapılacak seçim veya oylamalarda bir tarafı kooperatif mühürü ile mühürlenmiş oy pusulaları kullanılır.

Uygulamada, oy tasnifçileri tarafından oy pusulaları ortaklara dağıtılır. Hazirun listesinden ad okunarak ve liste işaretlenerek oylar toplanır. Yapılan sayım sonunda fazla oy kullanılıp kullanılmadığı tespit edilir. Fazlalık yoksa tasnife geçilir. Fazlalık varsa oylar arasından fazla sayı kadar oy pusulası alınarak okunmadan iptal edilir. Bu durum sayım tasnif tutanağında belirtilir. (EK -6-  Tasnif Tutanağı örneği.)

15 - Kullanılan oyların hazır bulunanların huzurunda tasnif edilip edilmediğini kontrol etmek.
Toplanan oyların mutlaka genel kurul toplantısının yapıldığı yer ve katılanların huzurunda tasnifi gerekir.

Uygulamada, özellikle seçimlerde aynı ad ve soyad da birden fazla adayın olması veya adayın iki isminden birinin yazılması gibi tartışmaya açık sorunlar çıkabilmektedir. Seçimden önce gerekli açıklamalar yapılarak tasnifte takip edilecek usul tespit edilmeli ve genel kurulun onayına sunularak tasnif tutanağına açık bir şekilde yazılmalıdır. Düzenlenen tasnif tutanağı divan heyetince imzalandıktan sonra oy pusulaları ile birlikte kapalı bir zarfa konulması sağlanmalıdır.

17 - Genel kurul kararlarının kanuna, anasözleşmeye, anasözleşmede hüküm bulunmadığı takdirde kanunun ihtiyari ve yorumlayıcı hükümlerine, ahlak, adab ve iyi niyet esaslarına aykırı olup olmadığını incelemek.

   Bakanlık Temsilcisinin, görevli gittiği toplantı mahallinde, hazırlanan dosyalarla birlikte yanında 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu ve kooperatif ana sözleşmesini de bulundurması faydalı olacaktır. Genel kurul toplantısı esnasında gerek duyulduğu anda ilgili kanun ve ana sözleşme hükümleri incelenmelidir.

  Açıklama bulunmayan durumlarda alınacak kararların ahlak, adab ve iyi niyet esaslarına aykırı olmamasına dikkat edilmelidir.

  Görüşme sırasında gerekli olduğu takdirde Bakanlık Temsilcisinin görüşünü açıklayıp tutanağa yazdırma yetkisi bulunmaktadır.

18 - Genel kurul tarafından yönetim kuruluna gayrimenkul alımı, satımı ve kiralanması konusunda yetki verilirken alınacaklar için üst fiyat, satılacaklar için taban fiyat belirlenmesi sağlanmalıdır.

C -  GENEL KURUL TOPLANTISININ BİTİMİNDEN SONRAKI GÖREVLERİ

1 – Toplantıya ilişkin tutanağın okunaklı bir şekilde yazılıp yazılmadığını kontrol etmek.
Genel kurul toplantılarında alınan karar ve görüşmelerin tutanağa geçirilmesi divan heyeti içinde yer alan bir katip tarafından yürütülür. Bakanlık Temsilcisi toplantıda alınan bütün karar ve görüşlerin okunaklı bir şekilde yazılmasını temin ile görevlidir.

    Tutanak yazılırken, her gündem maddesinin ayrı paragrafta olmak üzere konu ile ilgili bütün görüş ve kararların açık ve net bir şekilde yazılması sağlanmalıdır.

    Diğer taraftan tutanağın en az iki nüsha olarak yazdırılması divan heyeti ve Bakanlık Temsilcisi tarafından imzalandıktan sonra bir nüshasının Bakanlık Temsilcisi tarafından alınması gerekir. (EK–7- Genel Kurul Toplantı Tutanağı örneği.)

2 - Önerge, tutanak ve benzeri belgelerin genel kurul dosyasına konulup konulmadığını kontrol etmek.

    Genel kurul toplantısında divan heyetine verilen önerge, tasnif tutanakları ile oy pusulalarının kapalı bir zarfa konulduktan sonra yönetim kurulunca genel kurul dosyasına konulması sağlanılmalıdır.

3 -  Genel kurul toplantısına ilişkin tutanağın divan başkanı, varsa yardımcısı ve kâtipler tarafından imzalanıp imzalanmadığını kontrol etmek.
Toplantıdan sonra tutanağın divan heyetince imzalanması zorunludur. Uygulamada divan heyetine seçilen kişiler toplantı bitmeden toplantı yerini terk ederek tutanağın yazım ve imzalanmasını etkilemektedirler. Bu nedenle divan heyeti seçimi sırasında divan heyetine seçileceklere bu konu açıklanmalıdır.

4 -  Oy tasnif kuruluyla, seçilmiş diğer kurulların görevlendirildikleri konularda tutanak düzenleyip düzenlenmediklerini kontrol etmek.

    Genel kurul toplantılarında yapılan seçim ve önemli oylamalarda ayrı bir tutanak düzenlenmesi ve düzenlenen bu tutanakların ilgililerince imzalanıp dosyaya konulması gerekir.

 

D - BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN DİĞER GÖREVLERİ

1 - Genel kurul kararlarına ilişkin tutanaklarla hazirun listesi ile genel kurula sunulan diğer belgelerin imzalanması.

     Bakanlık Temsilcisinin genel kurul toplantı tutanağını, toplantıdan sonra mutlaka imzalaması gerekir. Temsilci herhangi bir itiraz ileri sürerek tutanakları imzalamaktan kaçınamaz. Varsa, karşıt görüşünü çekimser diyerek tutanağı imzalar. Ayrıca genel kurula katılan ortakları gösterir hazirun listesine "İNCELENMİŞTİR", genel kurula sunulan belgelere de (yönetim ve denetim kurulu çalışma raporları, bilanço gelir-gider cetveli, tahmini bütçe, çalışma ve iş programı) "GÖRÜLMÜŞTÜR" şerhi koyarak imzalaması gerekir. Bu imza sırasında söz konusu belgelerin usulüne uygun düzenlenip düzenlenmediği varsa imza ve mühür eksikliklerinin tamamlattırılmasından da sorumludur.

2 - Temsilcinin görüşünü bildirmesi Bakanlığa bilgi vermesi.

Bakanlık Temsilcisi kanun, anasözleşme, ahlak, adap ve iyi niyet esaslarına aykırı olarak oluşan kararlar hakkındaki görüşünü toplantı tutanağına yazdırdıktan sonra TUTANAĞA ŞERH DÜŞMESİ YANINDA Bakanlık Temsilcisi Raporunda da belirtmesi gerekir. Hazırlanacak raporların yukarıda açıklanan hususlara açıklık getirecek şekilde düzenlenmesi gerekir. (EK- 8- Bakanlık Temsilci Raporu örneği.)

3 - Açıklama yapma yükümlülüğü.
 
Bakanlık Temsilcisi toplantıda alınacak kararlarla ilgili olarak kendisine sorulan soruları cevaplandırır. Toplantının kanun, anasözleşme, ahlak, adap ve iyi niyet esasları içinde yürütülmesini sağlatır.

 

EK-1 ( İlan ve gündem örneği)

 

İLAN

Isparta İli …….. İlçesi ………..köyünde faaliyet gösteren ………………………..Kooperatifinin olağan genel kurul toplantısı ………………..tarihinde …….günü saat ……….. da ……………mekanında yapılacaktır.

Yeterli çoğunluk sağlanamadığı taktirde erteleme toplantısı …………..tarihinde aynı yer ve saatte yapılacaktır.

Bütün ortakların belirtilen gün ve saatte toplantı yerinde hazır bulunmaları rica olunur.

 

 

                                                           ………Köyü ……..Kooperatifi Yönetim Kurulu

                                    Başkan                 Başkan Yrd.                  Muhasip Üye

 

GÜNDEM                                  :

  1. Açılış ve Yoklama
  2. Dinan Heyeti Seçimi ( En az 1 başkan, 1 başkan yard. 1 katip üye ve 1 oy tasnifçisi)
  3. Yönetim Kurulu çalışma raporunun okunması ve görüşülmesi
  4. Denetim Kurulu çalışma raporunun okunması ve görüşülmesi
  5. Bilanço ve gir-gider cetvellerinin okunması ve görüşülmesi
  6. Yönetim Kurulu çalışma raporu, Denetim Kurulu çalışma raporu ve Bilanço ve gelir-gider cetvelleri hakkında karar alınması (ibrası)
  7. Çalışma programı ile tahmini bütçenin görüşülerek karara bağlanmsı
  8. Yöneti Kurulu seçimi
  9. Denetim Kurulu seçimi
  10. Üst Birliğe temsilci seçimi
  11. Dilek, temenniler ve kapanış

     

    Yukarıdaki ilan ve gündem ………………..vasıtası ile  ortaklara ……….tarihinden itibaren duyurulduğu beyan ve tasdik olunur.

                                                                                                            Muhtar/Belediye Başkanı
    İmza

     

     

    EK-2 (Hazirun Listesi Örneği)

    .............................Kooperatifinin ……………..tarihini itibari ile Genel Kurul toplantısına katılmaya hak kazanmış ortakları gösterir Hazirun Listesi

     

       Ortak No       Ad - Soyad       T.C.Kimlik No     Baba Adı    Ortaklığa      Taahhüt       Ödenmiş         İmza      
                                                                                                      Giriş Tar.     Sermaye       Sermaye                         :                       

    ……………

    Toplam Ortak Sayısı:
    Toplantıya Katılan Ortak Sayısı:
    Taahhüt Sermayesi Toplamı :
    Ödenmiş Semaye Toplamı:

     

                Defter kayıtlarımıza uygun olarak düzenlendiğini beyan ve tasdik ederim.

     

    ………Köyü ……..Kooperatifi Yönetim Kurulu

                    Başkan                       Başkan Yrd.                  Muhasip Üye

     

                                                   

     

    İNCELEMİŞTİR
    …../…../2016
    Bakanlık Temsilcileri

​

Genel Kuruldan Sonra
Yönetim ve Denetim Kurulunun Yapacağı  İşler

SEÇİMLİ GENEL KURUL TOPLANTILARI SONRASINDA YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN YAPACAK OLDUĞU İŞLEMLER

1-)Seçilen üyelerin kendi aralarında toplanarak 7 gün içinde kooperatife ait tüm evrak, belge, bilgi vb. varlıkları teslim tesellüm tutanağı ile eski yönetim kurulundan teslim almak,
2-)Kendi aralarında toplanıp yönetim kurulu görev taksimini yapmak ve yazılı karara bağlamak,
3-)Yönetim kurulu aylık mutat toplantılarının yapılacağı tarih, saat ve yerin belirleneceği, ayrıca gerek duyulduğu zaman toplantıya kimin ve nasıl çağıracağı konularını yazılı karara bağlamak,
4-)Kendi aralarındaki görev taksimini notere tasdik ettirmek,
5-)Kooperatifin genel kurul toplantısında hazırlanan belgeleri ve noter tasdikli görev taksimini Türkiye Ticaret ve Sicil Gazetesinde yayınlanmak üzere bağlı bulunduğu Ticaret Sicil Memurluğuna tescil ettirmek,
6-)Bakanlık temsilcisi görevlendirme yazısında belirtilen evrakları genel kurul toplantısını takip eden 15 gün içinde İl veya İlçe Müdürlüğüne teslim etmek,
7-)Genel kurul toplantısında gıyabında seçilmiş denetim kurulu üyeleri varsa kendilerini yazılı olarak göreve davet etmek,
8-)Genel kurul toplantısında yapılan görüşmelerde genel kurulu yanıltıcı bilgi ve belge tespit edilmesi halinde belgeye dayandırarak ilgili mercilere müracaatta bulunmak,
9-)İlgili kanun ve  anasözleşme hükümleri ile genel kurul toplantısında  alınan kararlar çerçevesinde kooperatifin iş ve işlemlerini yürütürken basiretli bir tacir gibi davranmak. 

SEÇİMSİZ GENEL KURUL TOPLANTILARI SONRASINDA YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN YAPACAK OLDUĞU İŞLEMLER

1-) Yönetim kurulu aylık mutat toplantılarının yapılacağı tarih, saat ve yerin belirleneceği, ayrıca gerek duyulduğu zaman toplantıya kimin ve nasıl çağıracağı konularını yazılı karara bağlamak,

2-) Kooperatifin genel kurulundaki hazırlanan belgeleri   Türkiye Ticaret ve Sicil Gazetesinde  yayınlanmak üzere Mahallin Ticaret Sicil Memurluğuna tescil ettirmek,

3-) Bakanlık temsilcisi görevlendirme yazısında belirtilen evrakları genel kurul toplantısını  takip eden 15 gün içinde İl veya İlçe Müdürlüğüne teslim etmek.

4-) İlgili kanun ve  anasözleşme hükümleri ile genel kurul toplantısında  alınan kararlar çerçevesinde, kooperatifin iş ve işlemlerini yürütürken basiretli bir tacir gibi davranmak. 
  
 DENETLEME KURULUNUN GÖREVLERİ

1-) Yeni seçilen yönetim kurulu üyelerinin üyelik şartlarını taşıyıp taşımadıklarını araştırmak, 

2-) Yönetim Kurulu üyelik şartını taşımayan varsa yönetim kuruluna bildirmek, yedek üyenin çağrılmasını sağlamak,

3-) Yılda en az 3 (üç) er aylık dönemler halinde denetleme yapmak ve denetim sonucunda iki nüsha  rapor hazırlamak. Hazırlanan raporun  bir nüshasını denetim dosyasına takmak, bir nüshasını  gereği için yönetim kuruluna belge karşılığında teslim etmek,

4-) Kooperatifin kasasını habersiz olarak denetlemek,

5-) Genel kurula bilgi vermek amacı ile yılsonunda Denetleme Raporu hazırlamak. Genel kurul toplantısında hazır bulunmak.  Hazırlanan raporu genel kurula okumak,

6-) Denetim Kurulu ile ilgili soruları cevaplandırmak. 

​

Kooperatif  Yönetim ve Denetim Kurulunun Görevleri

Yönetim Kurulunun Görevleri

1-Genel kurul kararlarına uygun hareket etmek ve kooperatif işlerini ortakların yararına uygun şekilde yürütmek,

2-Defter, hesap ve kayıtları Kanun ve Anasözleşmeye uygun olarak tutmak,

3-Basiretli bir tacir gibi davranmak,

4-Genel kurulu olağan veya olağanüstü toplantıya çağırmak,

5-Kanuna aykırı olarak alınan genel kurul kararlarına karşı dava açmak,

6-Genel kurul toplantısından 35 gün önce çalışma raporu, bilanço, gelir-gider cetveli ve bütçe teklifini  hazırlayıp incelenmek üzere denetim kuruluna vermek,

7-Kooperatifin aczi veya zora düşmesi halinde genel kurulu toplantıya çağırmak,

8-Denetçilerin seçim ve görevden alınmalarını Ticaret Siciline tescil ettirmek,

9-Gerektiğinde tasfiye işlerini yürütmek,

10-Denetçilerin denetim amacıyla istemeleri halinde her  türlü defter ve belgeleri vermek.

Yönetim Kurulunun Sorumlulukları

Yönetim Kurulu Üyeleri, kasıtları olsun veya olmasın kendi kusurlarından doğan zararlardan sorumludurlar ve 657 Sayılı  Devlet Memurları Kanunu kapsamında yargılanırlar.

Denetim Kurulunun Görevleri

1-Kooperatif iş ve işlemlerini kontrol etmek,

2-Eksiklikleri zamanında ilgili makamlara bildirmek,

3-Bilançonun Türk Ticaret Kanununa uygun bir şekilde hazırlanıp hazırlanmadığını kontrol etmek,

4-Yönetim kurulunun üyelik şartlarını araştırmak,

5-Genel kurul toplantısında hazır bulunmak,

6-En az yılda 4 defa toplanarak, ara denetim yaparak denetim raporu hazırlamak  ve kooperatif kasasını kontrol etmek,

7-Boşalan yönetim kurulu üyeliklerine gecikmeksizin  yeteri kadar yedek üye çağırmak.  

Tarımsal Amaçlı Kooperatif ve Kuruluşu

Kooperatifler, ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaç ve istekleri, müşterek olarak sahip olunan ve demokratik olarak kontrol edilen bir işletme yoluyla karşılamak üzere gönüllü olarak bir araya gelen insanların oluşturduğu özerk örgütlerdir.

Kuruluşu için, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin, ikametgah ve kimlik bilgilerini gösteren belgelerini de ekleyerek müşterek bir dilekçe ile İl veya İlçe Müdürlüklerimize kurucu ortak sıfatı ile başvurmaları yeterlidir.

İl Müdürlüğümüzce, kooperatif kurulması istenen mahalde yapılacak etüt çalışmaları, muhtemel ortaklar ile gerçekleştirilecek görüşmeler ve ilgili kuruluşlardan alınacak görüşler neticesinde kooperatifin kurulması ya da kurulmamasına karar verilmektedir. 

Üretici Birliği ve Kuruluşu

Belirli bir ürün veya ürün grubu bazında olmak üzere, minimum üretim kapasitesini karşılamak şartıyla, asgari onaltı tarımsal üretici tarafından, 5200 sayılı Kanun kapsamında ve  en az ilçe düzeyinde  kurulabilen örgütlerdir.

Kuruluşu için, gerçek veya tüzel kişiliğe haiz en az onaltı üreticinin bir araya gelerek hazırlanacak kapasite raporu ve kuruluş evrakları ile İl Müdürlüğümüze müracaat etmesi gerekmektedir. Kuruluş izni Bakanlığımız tarafından verilmektedir.

Yetiştirici Birliği ve Kuruluşu

Her türden hayvan için ıslah esas olmak üzere, yetiştirme ve pazarlama faaliyetlerini de gerçekleştirmek amacıyla 5996 sayılı Kanun kapsamında ve en az il düzeyinde kurulabilen örgütlerdir.

Kuruluşu için, gerçek veya tüzel kişiliğe haiz en az yedi yetiştiricinin bir araya gelerek İl Müdürlüğümüze müracaat etmesi gerekmektedir. Yapılacak etüt çalışmaları neticesine göre kuruluş izni Bakanlığımız tarafından verilmektedir.

​4571

KOOPERATİFLER KANUNU (1)(2)

         Kabul Numarası                 : 1163

            Kabul Tarihi                       : 24/4/1969

            Yayımlandığı R.Gazete    : Tarih : 10/5/1969   Sayı : 13195

            Yayımlandığı Düstur         : Tertip : 5   Cilt : 8   Sayfa : 1955

                  Bu Kanun ile ilgili tüzük için, "Tüzükler Külliyatı"nın kanunlara göre düzenlenen nümerik fihristine bakınız.

                                                            BİRİNCİ BÖLÜM

                                                        Kooperatif ve Kuruluşu

            A) Tarif:

            Madde 1 –(Değişik: 21/4/2004 – 5146/ 1 md.)

            Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif denir.

            B) Kuruluş, muteberlik şartları, isim kullanma yetkisi :

            Madde 2 – Bir kooperatif en az 7 ortak tarafından imzalanacak ana sözleşme ile kurulur. Ana sözleşmedeki imzaların noterce onaylanması gerekir.

            Yapı kooperatifleri ile konusuna taşınmaz mal temliki dahil bulunan diğer kooperatiflerin anasözleşmelerinde ortaklara taşınmaz mal temlik edileceği hakkındaki taahhütler başka bir resmi şekil aranmaksızın muteberdir.

            Sermaye miktarı sınırlandırılarak kooperatif kurulamaz. Kooperatif adını ancak bu kanuna göre kurulmuş teşekküller kullanabilir.

            (Ek: 6/10/1988 - 3476/1 md.) Kooperatifler ve üst kuruluşlarının unvanlarında, kamu kurum ve kuruluşlarının isimlerine yer verilemez.

            C) İzin verme, tescil ve ilan:

            Madde 3 – Ana sözleşme, Ticaret Bakanlığına verilir. Bakanlığın kuruluşa izin vermesi halinde, kooperatif merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilan olunur. Tescil ve ilan olunacak hususlar şunlardır:

            1. Ana sözleşme tarihi,

            2. Kooperatifin amacı, konusu ve varsa süresi,

——————————

(1)13/12/1983 tarih ve 183 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 50 nci maddesi hükmü gereğince anılan maddede sayılan kooperatiflerle ilgili olarak Ticaret Bakanlığına ve Bakanına verilmiş olan görev ve yetkiler Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığına ve Bakanına devrolunmuştur.

(2) 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 18 inci maddesiyle, bu Kanunda 5957 sayılı Kanun hükümlerine aykırılık bulunması durumunda mezkur kanun hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

4572

             3. Kooperatifin unvanı ve merkezi,

             4. Kooperatifin sermayesi ve bunun nakdi kısmına karşılık olarak ödenen en az miktar ve her ortaklık payının değeri,

             5. Ortaklık payı belgelerinin ada yazılı olduğu,

             6. Ayni sermaye ve devralınan akçalı kıymetlerle işletmelerin neden ibaret oldukları ve bunlara biçilen değerler,

             7. Kooperatifin ne suretle temsil olunacağı ve denetleneceği,

             8. Yönetim Kurulu üyeleriyle kooperatifi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadları,

             9. Kooperatifin yapacağı ilanların şekli ve anasözleşmede de bu hususta bir hüküm varsa yönetim kurulu kararlarının pay sahiplerine ne suretle bildirileceği,

             10. Kooperatifin şubeleri: Kooperatifler, lüzum gördükleri takdirde memleket içinde ve dışında şubeler açabilirler. Şubeler, merkezin sicil kaydına atıf yapılmak suretiyle bulundukları yer ticaret siciline tescil olunurlar.

             Ticaret Bakanlığı, ana sözleşmelerin, kanunun ihtiyari hükümlerinden ayrıldığını ileri sürerek kooperatifleri kuruluşuna izin vermekten kaçınamaz.

             Anasözleşmenin değişiklikleri de kuruluştaki usullere bağlıdır.

             D) Anasözleşmeye konacak hükümler:

             I – Mecburi hükümler:

             Madde 4 – Kooperatif anasözleşmesinde aşağıdaki hususlara ait hükümlerin yer olması gerektir.

             1. Kooperatifin adı ve merkezi,

             2. Kooperatifin amacı ve çalışma konuları,

             3. Ortaklık sıfatını kazandıran ve kaybettiren hal ve şartlar,

             4. Ortakların pay tutarı ve kooperatif sermayesinin ödenme şekli, nakdi sermayenin en az 1/4 nün peşin ödenmesi,

             5. Ortakların ayni sermaye koyup koymıyacakları,

             6. Kooperatiflerin yükümlerinden dolayı ortakların sorumluluk durumu ve derecesi,

             7. Kooperatifin yönetici ve denetleyici organlarının görev ve yetki ve sorumlulukları ve seçim tarzları,

             8. Kooperatifin temsiline ait hükümler,

             9. Yıllık gelir gider farklarının, hesaplama ve kullanma şekilleri,

             10.Kurucuların adı, soyadı iş ve konut adresleri,

             II – İhtiyari hükümler:

             Madde 5 – Anasözleşme ayrıca aşağıdaki hususları da kapsıyabilir.

             1. Genel kurulun toplantısı, kararların alınması, oyların kullanılması hakkındaki hükümler;

             2. Kooperatifin çalışma şekline dair esaslar;

             3. Kooperatifin birliklerle olan münasebetleri;

             4. Kooperatifin diğer bir kooperatifle birleşmesine ait hükümler;

             5. Kooperatifin süresi.

             III – Yorumlayıcı hükümler:

             Madde 6 – 5 inci maddenin 1 ve 2 nci bentlerinde yazılı hususlar hakkında anasözleşmede hüküm olmadığı takdirde aşağıdaki hükümler uygulanır.

4573

             1. Genel kurul, kooperatifi temsile yetkililer tarafından imzalanan taahütlü mektuplarla veya mahalli gazete ile köylerde ise yazılı olarak imza karşılığı toplantıya çağrılır.

             2. Kooperatifin faaliyeti; kooperatifin amacı ve çalışma konusuyle sınırlıdır.

             E) Tüzel kişiliğin kazanılması ve sorumluluk:

             Madde 7 – Kooperatif ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Tescilden önce kooperatif namına işlem yapanlar bunlardan şahsan ve zincirleme olarak sorumludur.

İKİNCİ BÖLÜM

Ortaklık Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi

             A) Ortaklığa girme şartları ve ek ödemeler:

             1. Ortaklığa girme şartları ve ortak sayısı:

             Madde 8 – (Değişik: 6/10/1988 - 3476/2 md.)

             Kooperatif ortaklığına girmek için gerçek kişilerin medeni hakları kullanma yeterliliğine sahip olmaları gerekir. Ortak olmak isteyen gerçek ve tüzelkişiler, kooperatif anasözleşmesi hükümlerini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir yazı ile kooperatif yönetim kuruluna başvururlar. Kooperatif, ortaklarına kendi varlığı dışında şahsi bir sorumluluk veya ek ödemeler yüklüyor ise ortak olmak isteği, bu yükümlerin yazılı olarak kabul edilmesi halinde değer taşır.

             Yönetim Kurulu; ortaklar ile ortak olmak için müracat edenlerin anasözleşmede gösterilen ortaklık şartlarını taşıyıp taşımadıklarını araştırmak zorundadır.

             Yapı kooperatiflerinde konut, işyeri ve ortak sayısı genel kurulca belirlenir. Yönetim Kurulu, genel kurulca kararlaştırılan sayının üzerinde ortak kaydedemez.

             II – Tüzel kişilerin ortaklığı:

             Madde 9 ––(Değişik: 21/4/2004 – 5146/ 2 md.)

             Kamu ve özel hukuk tüzel kişileri amaçları bakımından ilgilendikleri kooperatiflerin kuruluşlarına yardımcı olabilir, önderlik edebilir ve ortak olabilirler.

             B) Ortaklığın sona ermesi:

             I – Ortaklıktan çıkma serbestisi - tazminat:

             Madde 10 – Her ortağın kooperatiften çıkma hakkı vardır. Çıkma keyfiyetinin kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşürmesi halinde ayrılmak istiyen ortağın, muhik bir tazminat ödenmesine dahi hüküm anasözleşmeye konulabilir.

             II – Ortaklıktan çıkmanın sınırlandırılması:

             Madde 11 – Kooperatiften çıkma hakkının kullanılması, anasözleşme ile en çok 5 yıl için sınırlandırılabilir.

             Haklı ve önemli sebeplerle bu süreden evvel çıkabileceği hususunda Anasözleşmeye hüküm konulabilir.

             Bir ortağın hiçbir suretle kooperatiften çıkamıyacağına dair bağlamalar hükümsüzdür.

             III – Bildirme süresi ve çıkma zamanı:

             Madde 12 – Çıkış, ancak bir hesap senesi sonu için ve en az 6 ay önceden haber verilerek yapılır. Anasözleşmede daha kısa bir süre belirtilip hesap senesi içinde çıkışa müsaade edilebilir.

             IV – Ortaklıktan çıkmayı kabulden kaçınma:

             Madde 13 – Yönetim kurulu, anasözleşmeye uygun olarak yapılacak isteğe rağmen, bir ortağın kooperatiften istifasını kabulden kaçınacak olursa, ortak çıkma dileğini noter aracılığı ile kooperatife bildirir. Bildiri tarihinden itibaren çıkma gerçekleşir.

4574

             V – Ortağın ölümü ve ortaklığın devri:

             Madde 14 – Ortağın ölümü ile ortaklık sıfatı sona erer.

             Anasözleşmede gösterilecek şartlarla ölen ortağın mirasçılarının kooperatifte ortak olarak kalmaları sağlanabilir.

             (Değişik: 6/10/1988 - 3476/3 md.) Ortaklık devredilebilir. Yönetim kurulu, ortaklığı devralan kişinin ortaklık niteliklerini taşıması halinde, bu kişiyi ortaklığa kabul eder.

             VI – Görev veya hizmetin bitmesi, taşınmaz mal veya işletme karşılığı ortaklık:

             Madde 15 – Ortaklık sıfatı bir görev veya hizmetin yerine getirilmesine bağlı ise, bu görev veya hizmetin sona ermesi ile ortaklık sıfatı kalkar. Bu halde Anasözleşmeye hüküm konulmak suretiyle ortaklığın devamı sağlanabilir.

             Ortaklık sıfatının kazanılması, Anasözleşme ile  bir taşınmaz malın mülkiyetine bağlı hakların kullanılmasına veya bir teşebbüsün işletilmesine bağlanabilir. Bu gibi hallerde taşınmaz malın mülkiyetinin veya işletmenin üçüncü şahıslara devir veya temliki ile ortaklık sıfatının bir hak olarak yeni malike veya işletmeyi alana geçebileceğini anasözleşme hüküm altına alabilir. Taşınmaz mala ait bu şekil iktisabın üçüncü şahıslara karşı muteber olması tapu siciline bu yoldan meşruhat verilmesine bağlıdır.

             C) Ortaklıktan çıkarılma esasları ve itiraz:

             Madde 16 – (Değişik birinci fıkra: 6/10/1988 -  3476/4 md.) Kooperatif ortaklığından çıkarılmayı gerektiren sebepler anasözleşmede açıkça gösterilir. Ortaklar anasözleşmede açıkça gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılamazlar.

             Ortaklıktan çıkarılmaya yönetim kurulunun teklifi ile genel kurulca karar verilir. Anasözleşme,çıkarılanın genel kurula başvurma hakkı saklı kalmak üzere, bu hususta yönetim kurulunu da yetkili kılabilir.

             Çıkarılma kararı gerekçeli olarak tutanağa geçirileceği gibi, ortaklar defterine de yazılır. Kararın onaylı örneği,çıkarılan ortağa tebliğ edilmek üzere, on gün içinde notere tevdi edilir. Bu ortak tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde itiraz davası açabilir. Tebliğ edilen karar, yönetim kurulunca verilmiş ise ortak, üç aylık süre içinde genel kurula da itiraz edebilir. Bu itiraz, ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere, yönetim kuruluna noter aracılığı ile tebliğ ettirilecek bir yazı ile yapılır. Genel kurula itiraz edildiği takdirde, yönetim kurulunun çıkarma kararı aleyhine itiraz davası açılamaz. İtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karşı itiraz davası hakkı saklıdır.

             Üç aylık süre içinde,genel kurula veya mahkemeye başvurmak suretiyle itiraz edilmiyen çıkarılma kararları kesinleşir.

             (Ek: 6/10/1988 - 3476/4 md.) Haklarındaki çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların yerine yeni ortak alınamaz. Bu kişilerin ortaklık hak ve yükümlülükleri, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar devam eder.

             D) Kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortaklarla hesaplaşma süresi ve yükümlülük:

             Madde 17 – Kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortakların kendilerinin yahut mirasçılarının kooperatif varlığı üzerinde hakları olup olmadığı ve bu hakların nelerden ibaret bulunduğu anasözleşmede gösterilir. Bu haklar, yedek akçeler hariç olmak üzere, ortağın ayrıldığı yıl bilançosuna göre hesaplanır.

             Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşürecek nitelikteki iade ve ödemeler, anasözleşmede daha kısa bir süre tespit edilmiş olsa bile genel kurulca üç yılı aşmamak üzere geciktirilebilir. Bu durumda kooperatifin muhik bir tazminat isteme hakkı saklıdır. Çıkan veya çıkarılan ortaklar ile mirasçılarının alacak ve hakları bunları istiyebilecekleri günden başlıyarak beş yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

4575

            Çıkan veya çıkarılan ortağın sermaye veya mevduatından kısmen veya tamamen yoksun kalacağı hakkındaki şartlar hükümsüzdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ortakların Hak ve Ödevleri

             A) Ortaklık senedi:

             Madde 18 – Her ortağın üyelik haklarının, ada yazılı ortaklık senedi ile temsil olunması şarttır. Bu senede kooperatifin unvanı, sahibinin adı ve soyadı, iş ve konut adresi, kooperatife girdiği ve çıktığı tarihler yazılır.Bu hususlar, senet sahibi ile kooperatifi temsile yetkisi olan kimseler tarafından imzalanır. Ortağın yatırdığı veya çektiği paralar tarih sırasiyle kaydedilir. Bu kayıtlar kooperatifin ödediği paralara ait ise ortak imza eder. İmzalı ortak senedi makbuz hükmündedir. Mezkür senet anasözleşmeyi ihtiva etmek şartiyle ortaklık cüzdanı şeklinde de düzenlenebilir. Ortaklık senetleri kıymetli evrak niteliğinde olmayıp sadece beyyine vesikası hükmündedir.

             B) Ortaklık payları, şahsi alacaklılar: (1)

             Madde 19 – Kooperatife giren her şahıstan en az bir ortaklık payı alınması gerekir. Anasözleşme, en yüksek had tespit ederek bir ortak tarafından bu had dahilinde birden fazla pay alınmasına cevaz verebilir.

             (Değişik: 28/5/1998 - 4363/1 md.) Bir ortaklık payının değeri 100.000 liradır.Kooperatife giren ortaklar en çok 5 000 pay taahhüt edebilirler. Kooperatifler üst kuruluşuna iştirak edenler ise en az 50 pay taahhüt ederler.Ortaklık payının değeri Bakanlar Kurulu Kararı ile artırılabilir.

             (Değişik: 6/10/1988 - 3476/5 md.) Bir kaç pay bir ortaklık senedinde gösterilebilir. Senetle temsil edilmeyen paylar  (100.000).- lira itibar olunur.

             Her kooperatifin iştigal mevzuuna göre kredi talepleri bankalarca, müesseselerce veya şirketlerce öncelikle karşılanır.

             (Değişik: 6/10/1988 - 3476/5 md.) Tarımsal amaçlı kooperatiflerin yatırım faaliyetleri, ilgili bakanlıkça düzenlenen yönetmelik esasları dahilinde, bütçeden ayrılacak ödenekler yoluyla verilecek düşük faizli kredilerle desteklenir.

             Bir ortağın şahsi alacakları, ancak ortağa ait faiz ve gelir-gider farklarından hissesine düşen miktarı ve kooperatifin dağılmasında ona ödenecek payı haczettirebilirler.

             C) Ayni sermaye:

             Madde 20 – Ayn nevinden sermaye konması veya kooperatifin mevcut bir işletmeyi veya aynları devralması sözleşme ile kabul edilebilir.

             1. Değer biçme, bilirkişi:

             Madde 21 – Anasözleşmede aynların değeri tespit edilmemiş ise, bu tespit kurucular tarafından toplantıya çağrılacak ilk genel kurulda ortak adedinin 2/3 ünü temsil eden ortakların çoğunluğu ile seçilecek bilirkişi tarafından yapılır.

             Kuruluştan sonra girecek ortakların ayn nevinden sermaye koymaları halinde bu çağrı yönetim kurulu tarafından yapılır.

             Ortakların, 2/3 ünü birleşmesi mümkün olmıyan hallerde bilirkişinin seçimi sulh hukuk mahkemesinden istenir.

             Seçilen bilirkişi veya bilirkişiler tarafından verilen rapora karşı tebliğ tarihinden itibaren bir hafta içinde mahalli sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. Mahkemenin vereceği karar kesindir.

 

––––––––––––

(1) 14/7/2009 tarihli ve 2009/15233 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ; 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa tabi kooperatiflerde, bir ortaklık payının değerinin 100 (yüz) Türk Lirasına yükseltilmesi kararlaştırılmıştır.

4576

            2. Karar nisabı, raporların kabulü:

             Madde 22 – 21 inci madde gereğince atanan bilirkişi, gereken raporları düzenleyip verdikten sonra yapılacak genel kurul toplantısında, konu görüşülür. Çağrı mektuplarına bilirkişi raporunun bir örneği eklenir.

             Ortak sayısının en az yarısının asaleten ve temsilen toplantıda bulunması şartiyle bilirkişi raporları okunup incelendikten ve gereğinde ayn nevinden sermaye koyan kimselerin ve devralınacak işletmenin veya aynların sahibinin açıklamaları dinlendikten sonra değerlerinin aynen kabul veya reddine, yahut ilgililerin muvafakatiyle değerlendirilmesine çoğunlukla karar verilir.

             Ç) Hak ve vecibelerde eşitlik:

             Madde 23 – Ortaklar bu kanunun kabul ettiği esaslar dahilinde hak ve vecibelerde eşittirler.

             1. Bilgi edinmek hakkı, bilanço:

             Madde 24 – Yönetim Kurulunun gelir gider farklarının dağıtım şekli hakkındaki tekliflerini ihtiva eden yıllık çalışma raporu ile bilanço ve denetçilerin 66 ncı madde hükümlerine uygun olarak tanzim edecekleri rapor genel kurulun yıllık toplantısından en az 15 gün öncesinden itibaren bir yıl süre ile Kooperatif merkezinde ve varsa şubelerinde ortakların tetkikine amade tutulur.

             Talep eden ortaklara bilanço ve gelir gider farkı hesaplarının birer suretinin verilmesi mecburidir.

             Ortakların bilgi edinmek hakkı, anasözleşme veya kooperatif organlarından birinin karariyle bertaraf edilemez veya sınırlandırılamaz.

             2. Ticari defterler ve sır saklama hükümleri ve ceza:

             Madde 25 – Kooperatifin ticari defterleri ve haberleşme ile ilgili hususların tetkiki, genel kurulun açık bir müsaadesi veya yönetim kurulunun kararı ile mümkündür. İncelenmesine müsaade edilen defter ve vesikalardan öğrenilecek sırlar hariç olmak üzere, hiçbir ortak kooperatifin iş sırlarını öğrenmeye yetkili değildir. Her ortak ne suretle olursa olsun öğrenmiş olduğu kooperatife ait iş sırlarını, sonradan ortaklık hakkını kaybetmiş olsa dahi daima gizli tutmak zorundadır. Bu mecburiyete uymıyan ortak meydana gelecek zararlardan kooperatife karşı sorumlu olduğu gibi kooperatifin şikayeti üzerine herhangi bir zarar umulmasa dahi bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. (1)

             3. Genel kurul toplantılarına katılma hakkı:

             Madde 26 – (Değişik: 6/10/1988 - 3476/6 md.)

             Üç ay evvel ortak olmayanlar hariç her ortak genel kurula katılma hakkına sahiptir. Yapı kooperatiflerinde genel kurul toplantılarına katılmak için bu şart aranmaz.

             D) Ortakların ödev ve sorumlulukları:

             I – Süre ve ortaklığın yok olması:

             Madde 27 – Ortakların yüklendikleri paylar için ödiyebilecekleri para tutarını anasözleşme belirtir. Kooperatif, sermaye yüklemlerinde borçlu veya sair ödemelerle yükümlü bulunan ortaklarından elden yazılı olarak veya taahhütlü mektupla, bu husus mümkün olmazsa ilanla ve münasip bir süre belirterek  yükümlerini  yerine  getirmelerini  ister.  İlk  isteğe  uymıyan  ve  ikinci  istemeden  sonra  da bir

 

–––––––––––––

(1) 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanunun 337 nci maddesiyle; bu maddede yer alan "500 liradan 10000 liraya kadar ağır para cezasıyla veya her ikisiyle birlikte cezalandırılır." ibaresi "adlî para cezası ile cezalandırılır." şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

4577

ay içinde yükümlerini yerine getirmiyenlerin ortaklığı kendiliğinden düşer. Ortaklığın düşmesi alakalının, anasözleşme veya diğer suretlerle doğmuş borçlarının yok olmasını gerektirmez.

             II – Kooperatifin sorumluluğu:

             Madde 28 – Anasözleşmede aksine hüküm olmadıkça kooperatif, alacaklılarına karşı yalnız mamelekiyle sorumludur.

             1. Sınırsız sorumluluk:

             Madde 29 – Anasözleşme, kooperatifin varlığı borçlarını karşılamaya yetmediği hallerde, ortaklarının da şahsan ve sınırsız olarak sorumlu tutulacaklarını hüküm altına alabilir. Bu takdirde alacaklılar kooperatifin iflası veya diğer sebeplerle dağılması halinde alacaklarını tamamen sağlıyamazlarsa, kooperatifin borçlarından dolayı, kooperatif ortakları zincirleme ve bütün varlıklariyle sorumlu olurlar.

             2. Sınırlı sorumluluk:

             Madde 30 – Anasözleşmeye, kooperatif borçları için her ortağın kendi payından fazla olarak şahsan ve belirli bir miktara kadar kooperatiften sonra sorumlu olacakları hususunda bir hüküm konabilir. Ortakların tek başına sorumlu olacakları miktar kooperatifteki paylarının tutarı ile orantılı olarak da gösterilebilir.

             İflasın sonuna kadar bu sorumluluk iflas idaresi tarafından ileri sürülür.

             3. Ek ödeme yüklemi:

             Madde 31 – Anasözleşme, ortakları ek ödemelerle yükümlendirebilir. Ancak, ek ödemelerin yalnız bilanço açıklarını kapatmada kullanılması şarttır. Ek ödeme yükleme sınırsız olabileceği gibi belirli miktarlarla veya iş hacmi ile veya paylarla orantılı olarak sınırlandırılabilir.

             Kooperatifin iflası halinde ek ödemeleri isteme hakkı iflas idaresinindir.

             4. Caiz olmıyan sınırlama:

             Madde 32 – Sorumluluğu belirli bir zamana bırakan veya bazı ortak grublarına yükleyen anasözleşme hükümleri muteber değildir.

             5. İflas halinde usul:

             Madde 33 – Ortakları şahsan sorumlu bulunan veya ek ödemelerle yükümlü olan bir kooperatifin iflası halinde, iflas idaresi sıra cetvelini düzenlemekle beraber ortaklardan her birinin payına düşen borcun ödenmesini kendilerinden ister.

             Tahsil olunamıyan meblağlar diğer ortaklar arasında bölüşülür. Aktif bakiyesi pay cetvellerinin kesin olarak tespiti üzerine geri verilir. Ortakların birbirlerine rücu hakları saklıdır. Ortakların geçici olarak tespit olunan borçlariyle pay cetveli aleyhine İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre itiraz hakları vardır.

             6. Sorumluluk hükümlerinin değiştirilmesi:

             Madde 34 – Ortakların sorumluluğu ve ek ödemeler yükümleri ile ilgili değiştirmeler ancak anasözleşmenin tadili ile mümkündür.Sorumluluk ve ek ödeme yükümleri konulması veya bunların artırılması,bu husustaki kararın tescili ile kooperatifin bütün alacakları lehine hüküm ifade eder. Sorumluluğun azaltılması hakkındaki kararlar, tescilden evvel doğmuş borçları kapsamaz.

             7. Kooperatife yeni giren ortakların sorumluluğu:

             Madde 35 – Ortakları şahsan sorumlu, veya ek ödemelerle yükümlü bir kooperatifte, durumunu bilerek yeni giren kimse, girişinden önce doğmuş olan borçlardan diğer ortaklar gibi sorumlu olur. Buna aykırı mukavele hükümleriyle ortaklar arasındaki anlaşmalar üçüncü şahıslar hakkında hüküm ifade etmez.

4578

             8. Bir ortağın ayrılmasından veya kooperatifin dağılmasından sonra sorumluluk:

             Madde 36 – Sınırsız veya sınırlı sorumlu bir ortak ölür veya diğer bir sebeple kooperatiften ayrılışının kesinleştiği tarihten başlıyarak bir yıl veya anasözleşme ile tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatif iflas ettiği takdirde, ayrılmasından önce doğmuş olan borçlar için ortak sorumluluktan kurtulamaz.

             Aynı şartlar altında veya aynı süre içinde ek ödeme yükümü de mevcut olmakta devam eder.

             Bir kooperatif dağılırsa, dağılmanın Ticaret Siciline tescilinden başlıyarak bir yıl veya anasözleşmede tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatifin iflasının açılmasına karar verilmesi halinde ortaklar aynı şekilde ek ödemelerle birlikte sorumludurlar.

             9. Sorumlulukta zamanaşımı:

             Madde 37 – Alacaklıların, ortakların şahsi sorumluluklarından doğan isteme hakları, daha önce kanuni bir hüküm gereğince düşmedikçe iflas işlemlerinin sona ermesinden başlıyarak daha bir yıl süre ile alacaklılardan her biri tarafından ileri sürülebilir.

             Ortakların birbirine olan rücu hakları da bu hakka vücut veren ödemenin yapıldığı andan başlamak üzere bir yıl içinde zamanaşımına uğrar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Kooperatif Hesapları

             A) Gelir gider farkları, bölünmesi ve paylara faiz verilmesi:

             Madde 38 – Anasözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde ortaklarla yapılan muamelelerden bir yıllık faaliyet sonunda elde edilen hasılanın tamamı gelir gider farkı olarak kooperatifin yedek akçelerine eklenir.

             Gelir gider farkının ortaklar arasında bölüşülmesi öngörülmüş ise bu bölünme ortakların muameleleri oranında yapılır.

             (Değişik: 6/10/1988 - 3476/7 md.) Gelir-gider farkının en az % 50'si ortaklara dağıtıldıktan sonra, ortakların sermaye paylarına genel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek faiz haddini geçmemek üzere faiz ödenebileceği anasözleşme ile hükme bağlanabilir.

             (Değişik: 6/10/1988 - 3476/7 md.) Ortak dışı işlemlerden elde edilen hasılanın ortaklara sermaye payları oranında dağıtılabileceği anasözleşmede hükme bağlanabilir. Dağıtılmadığı takdirde, bunlar kooperatifin gelişmesine yarayacak işlerde kullanılmak üzere özel bir fonda toplanır.                               

             Bir yıllık faaliyet neticeleri menfi olduğu takdirde açık, yedek akçelerden ve bunların kafi gelmemesi halinde ek ödemelerle veya ortak sermaye paylariyle karşılanır.

             Menfi neticeler ortadan kaldırılmadıkça gelir gider farkı ve faiz dağıtımı yapılamaz.

             B) Yedek akçe ayırımı:

             Madde 39 – (Değişik birinci fıkra: 6/10/1988 - 3476/8 md.) Gelir-gider farkının en az % 10'u yedek akçeye, kooperatif üst kuruluşlarında ise buna ilaveten en az % 5'i fevkalade yedek akçeye ayrılmadıkça ortaklara dağıtım yapılmaz.

             Yedek akçelerin ortaklara dağıtılacağına dair anasözleşmeye konacak hükümler muteber değildir.

             C) Ortak ve personel için yardım fonları:

             Madde 40 – Anasözleşme gerek kooperatifin memurları ile işçileri, gerekse kooperatifin ortakları için yardım kuruluşları vücuda getirmek ve bunları işletmek amacı ile yardım fonları kurulmasını hüküm altına alabilir.

4579

             Yardım amacı için ayrılan kıymetler belirli ise, bunlar kooperatifin mamelekinden ayrılarak tahsis edildiği amaçlar için kullanılmak üzere özel bir hesaba alınır.

             D) Gelir gider farkından ilk ayrılacak fonlar:

             Madde 41 – Bölünecek gelir gider farkından ilk önce yedek akçe ile kanun veya anasözleşme gereğince kurulan diğer fonlara yatırılacak paralar ayrılır.

             Yedek akçelerin ve özel fonların kullanılış şekil ve şartları anasözleşmede gösterilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Kooperatif Organları

             A) Genel kurul:

             I – Yetki:

             Madde 42 – Genel Kurul bütün ortakları temsil eden en yetkili organdır.

             Genel Kurul, aşağıdaki yetkilerini devir ve terk edemez.

             1. Anasözleşmeyi değiştirmek,

             2. Yönetim Kurulu ve Denetçiler Kurulu üyeleriyle gerektiğinde tasfiye kurulunu seçmek,

             3. İşletme hesabiyle bilanço ve gerektiğinde gelir gider farkının bölüşülmesi hakkında karar almak,

             4. Yönetim ve denetçiler kurullarını ibra etmek,

             5. Kanun veya anasözleşme ile Genel Kurula tanınmış olan konular hakkında karar vermek.

             6. (Ek: 6/10/1988 - 3476/9 md.) Gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usul ile alınacak gayrimenkulün niteliğini, yerine ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulün asgari fiyatını belirlemek.

             7. (Ek: 6/10/1988 - 3476/9 md.) İmalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yöntemini belirlemek.

             8. (Ek: 6/10/1988 - 3476/9 md.) Yapı kooperatiflerinde; kooperatifin ortak sayısı ile yapılacak konut veya işyeri sayısını tesbit etmek.

             II – Çağrı:

             1. Çağrıya yetkisi olanlar:

             Madde 43 – (Değişik: 6/10/1988 - 3476/10 md.)

             Yönetim kurulu veya anasözleşme ile bu hususta yetkili kılınan diğer bir organ ve gerektiğinde denetçiler kurulu, ortağı olduğu üst birlik ve tasfiye memurları genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptirler. Ancak genel kurul yukarıda belirtildiği şekilde toplanamadığı takdirde ilgili bakanlık genel kurulur toplantıya çağırma yetkisine sahiptir.

             2. Ortakların isteği, bakanlıkların çağrısı, mahkemenin izni:

             Madde 44 – Dört ortaktan az olmamak kaydıyle ortak sayısının en az onda birinin isteği üzerine Genel Kurul toplantıya çağrılır.

             Yönetim Kurulu bu isteği en az on gün içinde yerine getirmediği takdirde, istek sahiplerinin müracaatı üzerine veya doğrudan doğruya Ticaret Bakanlığı tarafından, yapı kooperatiflerinde de İmar ve İskan Bakanlığı tarafından Genel Kurul toplantıya çağrılabilir.

             Çağrılmadığı takdirde istek sahipleri mahalli mahkemeye başvurarak Genel Kurulu bizzat toplantıya çağırma müsaadesini alabilirler.

             3. Şekil:

             Madde 45 – (Değişik: 4/10/1988 - 3476/11 md.)

             Genel kurul olağan ve gerektiğinde olağanüstü olarak toplanır. Olağan toplantının her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur.

4580

             Genel kurul, anasözleşmede gösterilen şekil ve surette toplantıya çağrılır.

             Toplantı nisabı anasözleşmede gösterilir. Ancak yapı kooperatiflerinin genel kurul toplantılarında ortakların en az 1/4'ünün şahsen veya temsilen hazır bulunmaları şarttır.

             Genel kurul toplantı tarihi, yeri ve gündemi toplantıdan en az 15 gün önce ilgili bakanlığa ve mülki idare amirliğine yazılı olarak bildirilir.

             Genel kurulun sevk ve idaresi, ortaklar veya üst kuruluş temsilcileri arasında seçilen başkan ve üyeler tarafından sağlanır.

             III – Gündem:

             Madde 46 – (Değişik: 6/10/1988 - 3476/12 md.)

             Toplantı çağrısına ve ilana gündem yazılır. Anasözleşmenin değiştirilmesi bahis konusu ise, yapılacak ilanda değiştirilecek maddelerin numaralarının yazılması ile yetinilir.

             Dörtten az olmamak üzere ortakların en az 1/10'u tarafından genel kurul toplantısından en az 20 gün önce yazılı olarak bildirilecek hususların gündeme konulması zorunludur.

             Gümdemde olmayan hususlar gürüşülemez. Ancak, kooperatife kayıtlı ortakların en az 1/10'unun gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce yazılı teklifte bulunmaları halinde, hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilanço incelemesinin ve ibranın geriye bırakılması, çıkan veya çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması, genel kurulun yeni bir toplantıya çağrılması ve kanun, anasözleşme ve iyiniyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü ile gündeme alınır.

             IV – Bütün pay sahiplerinin hazır bulunması hali:

             Madde 47 – Kooperatifin bütün ortakları toplantıda hazır bulunduğu sürece ve bir itiraz olmadığı takdirde Genel Kurul toplantılarına dair olan diğer hükümler saklı kalmak şartiyle toplantıya çağrı hakkındaki hükümlere uyulmamış olsa dahi kararlar alınabilir. Bu gibi kararların, ortaklar veya ortakların toptantıda oy birliği ile seçecekleri temsilciler tarafından imzalanması gereklidir.

             V – Oy hakkı:

             1. Genel olarak:

             Madde 48 – Genel Kurulda her ortak yalnız bir oya sahiptir.

             (Ek fıkra: 3/6/2010-5983/1 md.) Esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri hariç olmak üzere, ortak sayısı 500'den fazla olan kooperatiflerin ve üst kuruluşlarının genel kurul toplantılarındaki yönetim ve denetim kurulu belirleme seçimleri, gizli oy açık tasnif esasına göre yapılır. Kooperatiflerin organ seçimlerinde her ortak, en fazla bir ortağı temsilen oy kullanabilir. Anasözleşmelerin bu fıkraya aykırı hükümleri uygulanmaz.

             2. Temsil:

             Madde 49 – Anasözleşmede açıklama bulunduğu takdirde, bir ortak yazı ile izin vermek suretiyle Genel Kurul toplantısında oyunu ancak başka bir ortağa kullandırabilir. Bir ortak Genel Kurulda birden fazla ortağı temsil edemez.

             Üye sayısı 1000 in üstünde olan kooperatiflerde anasözleşme ile her ortağın en çok 9 olmak üzere birden fazla başka ortağı temsil edebileceği öngörülebilir. Eş ve birinci derecede akrabalar için temsilde ortaklık şartı aranmaz.

             3. Oya katılamıyacaklar:

             Madde 50 – Kooperatif işlerinin görülmesine herhangi bir suretle katılmış olanlar Yönetim Kurulunun ibrasına ait kararlarda oylamaya katılamazlar. Bu hüküm denetçiler hakkında uygulanmaz.

             Ortaklardan hiçbiri kendisi veya karı ve kocası yahut usul ve füruu ile kooperatif arasında şahsi bir işe veya davaya dair olan görüşmelerde oy hakkını kullanamaz.

             VI – Kararlar:

             1. Genel olarak:

             Madde 51 – Kanun veya anasözleşmede aykırı hüküm bulunmadıkça Genel Kurul kararlarında ve seçimlerde oyların yarıdan bir fazlasına itibar olunur.

             Kooperatifin dağılması veya diğer bir kooperatifle birleşmesi ve anasözleşmenin değiştirilmesi kararlarında fiilen kullanılan oyların 2/3 ü çoğunluğu gereklidir. Anasözleşme, bu kararların alınması için oy çoğunluğu hakkında daha ağır hükümler koyabilir.

4581

             2. Ortakların paylarının artırılması:

             Madde 52 – (Değişik: 8/6/1981 - 2475-1 md.)

             Ortakların şahsi sorumluluklarının ağırlaştırılması veya ek ödeme yükümleri ihdası hakkında alınacak kararlar için bütün ortakların 3/4'ünün rızası gereklidir.

             (Değişik: 6/10/1988 - 3476/13 md.) Ancak, kamu kuruluşlarından kredi alan kooperatiflerin kredi miktarının artırılmasından yararlanmak üzere alacakları kararlarda bu şart aranmaz ve 51 inci maddenin birinci fıkrası hükmü uygulanır.

             Kararlar, ilandan başlayarak üç ay içinde kooperatiften çıktıklarını bildirmeleri halinde bunlara katılmayan ortakları bağlamaz. Bu takdirde kooperatiften çıkma beyanı,kararın yürürlüğe girdiği tarihten başlamak üzere hüküm ifade eder.

             Bu suretle kooperatiften çıkma hakkının kullanılması, bir ayrılma tazminatı ödenmesine bağlı kılınamaz.

             3. Kararların bozulması ve şartlar:

             Madde 53 – Aşağıda yazılı kimseler kanuna, anasözleşme hükümlerine ve iyi niyet esaslarına aykırı olduğu iddiası ile Genel Kurul kararları aleyhine, toplantıyı kovalıyan günden başlamak üzere bir ay içinde, kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye başvurabilirler.

             1. Toplantıda hazır bulunup da kararlara aykırı kalarak keyfiyeti tutanağa geçirten veya oyunu kullanmasına haksız olarak müsaade edilmiyen yahut toplantıya çağrının usulü dairesinde yapılmadığını veyahut gündemin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmediğini yahut da Genel Kurul toplantısına katılmaya yetkili olmıyan kimselerin karara katılmış bulunduklarını iddia eden pay sahipleri;

             2. Yönetim Kurulu;

             3. Kararların yerine getirilmesi Yönetim Kurulu üyeleri ile denetçilerin şahsi sorumluluklarını mucip olduğu takdirde bunların her biri;

             Bozma davasının açıldığı ve duruşmanın yapılacağı gün, Yönetim Kurulu tarafından usulen ilan olunur.

             Birinci fıkrada yazılı bir aylık hak düşüren sürenin sona ermesinden önce duruşmaya başlanılamaz. Birden fazla bozma davası açıldığı takdirde, davalar birleştirilerek görülür.

             Mahkeme, kooperatifin isteği üzerine muhtemel zararlarına karşı davacıların teminat göstermesine karar verebilir. Teminatın mahiyet ve miktarını belirtmek mahkemeye aittir.

             Bir kararın bozulması bütün ortaklar için hüküm ifade eder.

             4. Mektupla oy verme ve temsilciler toplantısı:

             Madde 54 – Ortak sayısı 1000 den fazla olan kooperatiflerde, anasözleşmelerine kayıt konulmak suretiyle:

             1. Genel Kurula ait kararlardan, hepsinin veya bir kısmının ortakların oylarını mektupla bildirmeleri suretiyle verilmesi,

             2. Ortakların gruplara ayrılarak verecekleri kararlarla tespit edecekleri talimat gereğince oy vermek üzere kendi aralarından seçecekleri temsilciler topluluğu,

             Genel Kurul sayılabilir.

             Mektupla oy bildirme halinde, mektupların,Yönetim Kurulu ve bakanlık temsilcisi önünde incelenmesi sonunda muhtevanın neden ibaret olduğu tespit edilerek tutanağa yazılır. Hazır bulunanlar tarafından imza edilen tutanağa göre verildiği anlaşılan karar yürürlüğe girer.

             Grup temsilcileri genel kurulunda her temsilci, temsil ettiği ortakların sayısı kadar oya sahiptir. Temsilcinin aldığı talimata aykırı olarak oy vermesi karara tesir etmez.

4582

            B) Yönetim kurulu:

             I – Ödevi ve üye sayısı:

             Madde 55 – Yönetim Kurulu, kanun ve anasözleşme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organıdır.

             Yönetim Kurulu en az üç üyeden kurulur. Bunların ve yedeklerinin kooperatif ortağı olmaları şarttır.

             Yönetim Kurulu üyeliğine seçilen tüzel kişiler, temsilcilerinin isimlerini kooperatife bildirir.

             II – Üyelik şartları ve ücret: (1)

             Madde 56 – (Değişik: 6/10/1988 - 3476/14 md.)

             Yönetim kurulu üyelerinde aşağıdaki şartlar aranır.

             I. Türk vatandaşı olmak.

             2. Aynı türde başka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmamak.

             3.(Değişik: 23/1/2008-5728/338 md.) Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, (…)(1) zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da bu Kanun hükümlerine göre mahkum olmamak.

             Üyelik şartları denetçiler tarafından araştırılır. Bu şartları taşımadıkları halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevlerine yönetim kurulunca son verilir.

             Haklarında yukarıdaki suçlarla ilgili olarak kamu davası açılmış olanların görevleri ilk genel kurul toplantısına kadar devam etmekle beraber, yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamı hakkında karar alınmak üzere yapılacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.

             Bu veya anasözleşmede gösterilecek diğer bir sebeple yönetim kurulu toplantı nisabını kaybederse, boşalan yönetim kurulu üyeliklerine denetim kurulu üyeleri tarafından gecikilmeksizin yeteri kadar yedek üye çağrılır.

             Yönetim kurulu üyelerinden bir veya bir kaç kooperatifi temsil yetkisini haiz murahhas üye seçilebilir. Murahhas üyelerin seçilmesi ve değiştirilmesi Ticaret Siciline tescil ettirilir.

             Yönetim kurulu üyelerine genel kurulca belirlenen aylık ücret, huzur hakkı, risturn ve yolluk dışında hiç bir ad altında başkaca ödeme yapılamaz.

             III – Üyelik süresi:

             Madde 57 – Yönetim Kurulu üyeleri en çok 4 yıl için seçilebilirler. Anasözleşmede aksine hüküm yoksa tekrar seçilmeleri caizdir.

             IV – Yönetim ve temsil:

             1. Yetkilerin devri:

             Madde 58 – Anasözleşme, Genel Kurula veya Yönetim Kuruluna, kooperatifin yönetimini ve temsilini kısmen veya tamamen kooperatif ortağı bulunmaları şart olmıyan bir veya birkaç müdüre veya Yönetim Kurulu üyesine tevdi etmek yetkisini verebilir.

             2. Şümulü ve sınırlandırılması:

             Madde 59 – Temsile yetkili şahıslar kooperatif namına onun amacının gerektirdiği bütün hukuki işlemleri yapabilir.

             Bu temsil yetkisinin sınırlandırılması iyi niyet sahibi üçüncü şahıslara karşı hiçbir hüküm ifade etmez. Temsil yetkisinin sadece esas müessesenin veya bir şubenin işlerine hasrolunmasına veya kooperatif unvanının birlikte kullanılmasına dair ticaret siciline tescil edilmiş olan kayıtlar saklıdır.

             Yönetime veya temsile yetkili şahısların kooperatife ait görevlerini yürütmeleri esnasında meydana getirdikleri haksız fiillerden doğan zararlardan kooperatif sorumludur.

–––––––––––

(1) Bu maddenin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde yer alan  "… milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, … " bölümü, Anayasa Mahkemesi'nin 25/2/2010 tarihli ve E.: 2008/17, K.: 2010/44 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.

4583

            (Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Kooperatiflerce alınması kararlaştırılan gayrimenkullerin alımının, tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek bir satış vaadi sözleşmesi ile yapılması şarttır.

             (Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Alınacak gayrimenkullün kooperatifin amacına uygun olması gerekir.

             (Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli ortaklık işlemleri dışında kendisi veya başkası namına, bizzat veya dolaylı olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz.

             (Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Kooperatif ve üst kuruluşlarca tanıtma ve ortak kaydetmek amacıyla yapılacak ilan, reklam ve açıklamalar, eksik ve gerçeğe aykırı olamayacağı gibi, yanıltıcı bilgi ve unsurlar taşıyamaz.

             (Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili şahıslar, genel kurulun devredemeyeceği yetkilerini kullanamaz.

             3. İmza:

             Madde 60 – Kooperatifi temsile yetkili kılınan kimseler imzalarını ancak kooperatifin unvanı altına koymak suretiyle kooperatifi bağlarlar.

             4. Tescil:

             Madde 61 – Kooperatif Yönetim Kurulu, kooperatifi temsile yetkili kılınan kimselerin isimlerini, imzalarını ve bu yetkiye dayanan kararların noterlikçe tasdikli örneğini ticaret siciline verir.

             5. Üyelerin titizlik derecesi ve sorumlulukları:

             Madde 62 – Yönetim Kurulu, kooperatif işlerinin yönetim için gereken titizliği gösterir ve kooperatifin başarısı ve gelişmesi yolunda bütün gayretini sarf eder.

             Yönetim Kurulu, kendi tutanakları ile Genel Kurul tutanaklarının, gerekli defterlerin ve ortak listelerinin muntazam hazırlanıp, tutulup, saklanmasından ve işletme hesabiyle, yıllık bilonçonun kanuni hükümlere uygun olarak hazırlanıp tetkik olunmak üzere denetleme kuruluna verilmesinden sorumludur.

             Yönetim Kurulu üyeleri ve kooperatif memurları, kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludurlar. Bunların suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve malları bilanço, tutanak, rapor ve başka evrak, defter ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan dolayı kamu görevlisi gibi cezalandırılır. (1)

             V – Kooperatifin aczi halinde yapılacak işler:

             Madde 63 – Kooperatifin aczi halinde bulunduğunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu tanzim eder. Son yılın bilançosu veya daha sonra yapılan bir tasfiye bilançosu veyahut daha yukarda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun, borçlarını artık karşılamıyacağını belirtiyorsa yönetim kurulu, Ticaret Bakanlığına ve yapı kooperatiflerinde İmar ve İskan Bakanlığına da keyfiyeti bildirir ve genel kurulu derhal olağanüstü toplantıya çağırır.

             Pay senetleri çıkarılmış olan bir kooperatifte son yılın bilançosunda kooperatif varlığının yarısı karşılıksız kalırsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantıya çağırarak durumu ortaklara arz eder. Aynı zamanda ilgili mahkemeye, Ticaret Bakanlığına ve yapı kooperatiflerinde İmar ve İskan Bakanlığına da bilgi verir. Ancak, ortakları ek Ödemelerle yükümlü olan kooperatiflerde, bilançoda tespit edilen açık, üç ay içinde ortakların ek ödemeleriyle kapanmadığı takdirde Ticaret Bakanlığı ve yapı kooperatiflerinde İmar ve İskan Bakanlığı da haberdar edilir.

 

–––––––––––––––

(1) 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanunun 339 uncu maddesiyle; bu fıkrada yer alan  "Devlet memurları gibi ceza görürler." ibaresi "kamu görevlisi gibi cezalandırılır." şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

4584

             Mali durumun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde mahkeme yönetim kurulunun veya alacaklılardan birinin isteği üzerine iflasın açılmasını erteliyebilir. Bu takdirde, mevcutlar defterinin tutulması, yönetim memuru atanması gibi kooperatif varlığının korunmasına ve devamına yarıyan tedbirleri alır.

             VI – İşten çıkarma:

             Madde 64 – Yönetim kurulu, işlerin görülmesi ile görevlendirdiği kimseleri ve atadığı müdürleri ve diğer temsilci ve vekilleri her zaman azledebilir.

             İşten çıkarılan kimselerin tazminat isteme hakları saklıdır.

             C) Denetçiler:

             I – Seçim:

             Madde 65 – Denetçiler, genel kurul namına kooperatifin bütün işlem ve hesaplarını tetkik eder.

             Genel kurul, denetleme organı olarak en az bir yıl için bir veya daha çok denetçi seçer. Genel kurul yedek deneçiler de seçebilir. Denetçilerin ve yedeklerinin kooperatif ortaklarından olması şart değildir.

             (Ek: 6/10/1988 - 3476/16 md.) 56 ncı maddenin birinci fıkrasının birinci ve üçüncü bentlerinde yer alan hükümler denetçiler hakkında da uygulanır.

             II – Çalışma:

             I. İnceleme yükümlülüğü:

             Madde 66 – Denetçiler, işletme hesabiyle bilançonun defterlerle uygunluk halinde bulunup bulunmadığını, defterlerin düzenli bir surette tutulup tutulmadığını ve işletmenin neticeleriyle mameleki hakkında uyulması gerekli olan hükümlere göre işlem yapılıp yapılmadığını incelemekle yükümlüdürler. Ortakların şahsan sorumlu veya ek ödeme ile yükümlü olan kooperatiflerde denetçiler, ortaklar listesinin usulüne uygun olarak tutulup tutulmadığını da incelemek zorundadırlar.

             Yöneticiler, bu maksatla denetçilere defterleri ve belgeleri verirler.Denetçilerin istekleri üzerine müfredat defteri ve bu defterin hangi esaslara göre düzenlendiği ve istenilen her konu hakkında bilgi verilir.

             Ortaklar gerekli gördükleri hususlarda denetçilerin dikkatini çekmeye ve açıklama yapılmasını istemeye yetkilidirler.

             2. Rapor düzenlenmesi:

             Madde 67 – Denetçiler her yıl yazılı bir raporla beraber tekliflerini genel kurula sunmaya mecburdurlar.

             Denetçiler, görevleri çerçevesinde işlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlıkları, kanun veya anasözleşmeye aykırı hareketleri bundan sorumlu olanların bağlı bulundukları organa ve gerekli hallerde aynı zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdürler.

             Denetçiler yönetim ve genel kurul toplantılarına katılırlar. Ancak, yönetim kurulunda oy kullanamazlar.

             3. Sır saklama yükümlülüğü:

             Madde 68 – Denetçiler, görevleri sırasında öğrendikleri ve açıklanmasında kooperatifin veya ortakların şahısları için zarar umulan hususları kooperatif ortaklarına ve üçüncü şahıslara açıklayamazlar.

             III – Özel hükümler:

             Madde 69 – Anasözleşme ve genel kurul kararı ile denetleme teşkilatı hakkında daha geniş hükümler koymak, denetçilerin görev ve yetkilerini artırmak ve özellikle ara denetlemeleri öngörmek mümkündür.

4585

ALTINCI BÖLÜM

Kooperatif Birlikleri, Kooperatifler Merkez Birlikleri,

Türkiye Milli Kooperatifler Birliği ve Danışma Kurulu

             Görev ve sorumluluk:

             Madde 70 – Kooperatiflerin müşterek menfaatlerini korumak, amaçlarını gerçekleştirmek için iktisadi faaliyette bulunmak, faaliyetlerini koordine etmek ve denetlemek, dış memleketlerle olan münasebetlerini düzenlemek, kooperatifçiliği geliştirmek ve eğitim yapmak, kooperatifçilik konularında tavsiyelerde bulunmak gibi hizmetlerin yerine getirilmesi için, Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği kurulur.

             Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği Yönetim Kurulu üyeleriyle memurları haklarında 62 nci madde hükmü uygulanır.

             Yükümlülük:

             Madde 71 – Birliklere katılan kooperatifin ortaklarına, birliğe girmekle kanun veya kendi kooperatiflerin anasözleşmesindeki yükümlülüklerden fazlası yüklenemez.

             A) Kooperatif birlikleri:

             Madde 72 – Konuları aynı veya birbiriyle ilgili nitelikte olan 7 veya daha çok kooperatif tarafından birlikler kurulabileceği anasözleşmelerinde tesbit edilebilir.

             Bu birlikler kooperatif şeklinde kurulur.

             (Ek: 6/10/1988 - 3476/17 md.) İlgili bakanlık tarafından bölgeler belirlendiği takdirde, bu bölgelerde aynı çalışma konularına sahip birden fazla kooperatif birliği kurulamaz.

             1. Genel kurul:

             Madde 73 – Kooperatif birliklerinin en yetkili organı anasözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde kooperatif temsilcilerinden teşekkül eden genel kuruldur.

             Yönetim kurulu üyelerinin temsilci seçilmesi mümkündür.

             2. Yönetim kurulu:

             Madde 74 – Birlik yönetim kurulu, birlik genel kuruluna dahil temsilciler arasından seçilir.

             Yönetim kuruluna seçilecek üyelerin aynı kooperatifin temsilcilerinden olmaması şarttır.

             3. Denetim ve eğitim:

             Madde 75 – (Değişik: 6/10/1988 - 3476/18 md.)

             Kooperatif merkez birlikleri kendisine bağlı birlik ve kooperatifleri denetler ve bunların eğitim ve öğretim ihtiyaçlarını karşılar. Merkez birliği kuruluşu tamamlanmadığı hallerde, birlikler kendisine bağlı kooperatifleri denetler. Üst kuruluşlarca yapılan denetim sonuçları ilgili bakanlığa bildirilir.

             Kooperatif ve Üst kuruluşları, Üst kuruluşunun tespit edeceği esaslara göre, kendilerine yönelik denetim ve eğitim hizmetlerine ait giderlere iştirak ederler.

             B) Kooperatifler merkez birlikleri:

             Madde 76 – Kooperatif birlikleri kendi aralarında kooperatif şeklinde merkez birlikleri kurabilirler.

             Merkez birliklerinin genel kurulları bu birliğe dahil kooperatifler birliklerinin genel kurulları tarafından seçilecek temsilcilerden kurulur.

             Kooperatifler birliklerinin yönetim kurulları üyeleri merkez birlikleri genel kurullarına üye seçilebilirler.

4586

            (Ek: 6/10/1988 - 3476/19 md.) Aynı çalışma konularına sahip kooperatif birlikleri birden fazla kooperatif merkez birliği kuramazlar.

             C) Türkiye Milli Kooperatifler Birliği:

             Madde 77 – Birlikler veya merkez birlikleri kooperatif şeklinde Türkiye Milli Kooperatifler Birliğini kurabilirler. (Ek cümle: 8/3/2011-6172/21 md.) Sulama Birlikleri Kanunu ile 29/6/2004 tarihli ve 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanununa göre kurulmuş birlik ve merkez birlikleri de Türkiye Milli Kooperatifler Birliğine üye olabilirler.

             Katılma şartları, Türkiye Milli Kooperatifler Birliği Anasözleşmesinde belirtilir.

             Türkiye Milli Kooperatifler Birliği Genel Kurulu bu Birliğe dahil birlikler ve merkez birlikleri genel kurullarınca seçilecek temsilcilerden kurulur. Bu Kurulun kooperatif, birlik ve merkez birlikleri yönetim kurullarından teşkil olunacağı anasözleşme ile hüküm altına alınabilir.

             D) Temsilcilerin belirtilmesi:

             Madde 78 – Birlikler, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği Anasözleşmelerinde bunların genel kurullarını teşkil edecek kooperatifler, birlikler ve merkez birlikleri temsilcilerinin adedi, ortak sayısına göre 5 kişiyi geçmemek üzere belirtilir.

             Madde 79 – Birlikler Milli Kooperatifler Birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği Anasözleşmelerini bu kanun hükümlerine göre hazırlarlar.

             E) Danışma Kurulu:

             Madde 80 – Türkiye Milli Genel Kooperatifler Birliği Genel Yönetim Kurulu ile Devlet Planlama Teşkilatı, Ticaret, Tarım,Maliye, Köy İşleri, İmar ve İskan, Milli Eğitim ve Sanayi Bakanlıkları, kooperatifleri finanse eden bankalar ve Türkiye Kooperatifçilik Kurumunun birer mümessilinin iştirakiyle "Türkiye Kooperatifleri  Danışma Kurulu" kurulur.

             Bu kurulun görev ve yetkileri çalışma şekil ve şartları Ticaret Bakanlığınca hazırlanacak bir tüzükle tespit olunur.

YEDİNCİ BÖLÜM

Kooperatiflerin Dağılması

             A) Dağılma sebepleri:

             Madde 81 – (Değişik: 6/10/1988 - 3476/20 md.)

             Kooperatif:

             1. Anasözleşme gereğince,

             2. Genel Kurul kararı ile,

             3. İflasın açılmasıyla,

             4. Kanunlarda öngörülen diğer hallerde, ilgili bakanlığın mahkemeden alacağı karar üzerine,

             5. Diğer bir kooperatifle birleşmesi veya devralınması suretiyle,

             6. Üç yıl olağan genel kurulunu yapmaması halinde,

             7. Amacına ulaşma imkanının bulunmadığının ilgili Bakanlıkça tespiti halinde mahkemeden alacağı kararla,

             Dağılır.

             Konut yapı kooperatifleri, anasözleşmede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi mülkiyete geçilip konutların ortaklar adına tescil edilmesiyle amacına ulaşmış sayılır ve dağılır. Ancak tescil tarihinden itibaren 6 ay içerisinde usulune uygun şekilde anasözleşme değişikliği yapılarak kooperatifin amacının değiştirilmesi halinde dağılmaya ilişkin hüküm uygulanmaz. (Ek cümle:3/6/2010-5983/2 md.) Amacına ulaşılarak dağılma sürecine girmiş olan kooperatiflerden çıkan veya çıkarılan ortağın konutu veya işyeri çıkma veya çıkarılma sebebiyle geri alınamaz; ancak, bu eski ortaklar daha sonra oluşabilecek tasfiye masraflarına katılırlar. Konut kooperatiflerinde yapı kullanma izninin alınmasını müteakip en geç bir yıl içinde ortakların Kat Mülkiyeti Kanununa göre ferdi münasebet işleri sonuçlandırılır.

             Mahkemece veya genel kurulca tasfiye memurları seçilmediği takdirde tasfiye işlerini yönetim kurulu yapar, Tasfiye kurulu üyelerine, atamayı yapan merci tarafından tespit edilecek miktarda ücret ödenir.

4587

             Anasözleşme ile özel bir nisap belirlenmemiş ise, tasfiye halinde kooperatiflerin genel kurul toplantılarında nisap aranmaz. Kararlar oy çokluğu ile verilir.

             Tasfiye kurulunun görevleri anasözleşmede gösterilir,

             Tasfiye kurulu üyeleri, tasfiye işlerinin biran önce bitirilmesi için çalışmakla yükümlüdür.

             56 ncı maddenin 1 inci fıkrasının 3 üncü bendi ile 62 nci madde hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkında da uygulanır.

             B) Ticaret siciline bildirme:

             Madde 82 – İflastan gayrı hallerde kooperatifin dağılması, yetkili organlar tarafından Ticaret Siciline tescil ile ilan ettirilir. Yetkili organların kimler olacağı Anasözleşmede gösterilir.

             C) Tasfiye mamelekin paylaştırılması:

             Madde 83 – Tasfiye haline giren kooperatifin bütün borçları ödendikten ve ortak pay bedelleri geri verildikten sonra kalan mallar ancak Anasözleşmede bu husus öngörülmüş olduğu takdirde, ortaklar arasında paylaştırılır.

             Anasözleşmede başka bir hal tarzı kabul edilmiş olmadıkça paylaştırma, dağılma anında kayıtlı ortaklar veya hukuki halefleri arasında eşit olarak yapılır.

             Ortaklara paylaştırma yapılacağına dair Anasözleşmede açıklama olmadığı takdirde tasfiye neticesinden arta kalan miktar, kooperatifleşme amacına uygun olarak harcanmak üzere Türkiye Milli Kooperatifler Birliğine bırakılır.

             (Son fıkra mülga: 21/2/2001 - 4629/1 md.)

             D) Birleşme suretiyle dağılma:

             Madde 84 – Bir kooperatif bütün aktif ve pasifleriyle diğer bir kooperatif tarafından devralınmak suretiyle dağıldığı takdirde aşağıdaki hükümler uygulanır:

             1. Devralan kooperatifin yönetim kurulu, dağılan kooperatifin tasfiye hakkındaki hükümlere göre alacaklarını bildirmeye çağırır.

             2. Dağılan kooperatifin mameleki, borçları tediye veya teminata bağlanıncaya kadar ayrı olarak idare edilir. Yönetimi devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri üzerine alır.

             3. Devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri alacaklılara karşı yönetimin ayrı olarak yürütülmesinden şahsan ve zincirleme sorumludurlar.

             4. Mameleki ayrı olarak yönetildiği süre içinde, dağılan kooperatife karşı açılacak davalara dağılmadan önceki yetkili mahkeme bakar.

             5. Dağılan kooperatif alacaklılarının devralan kooperatif ve onun alacaklıları ile olan münasebetlerinde, devralınan mallar aynı süre içinde dağılan kooperatife ait sayılır. Devralan kooperatifin iflası halinde ise bu mallar ayrı bir masa teşkil eder. Gerekirse yalnız dağılan kooperatifin borçlarının ödenmesinde kullanılır.

             6. Her iki kooperatifin mameleki, ancak dağılan kooperatifin malları üzerinde tasarruf etmek caiz olduğu andan itibaren birleştirilebilir.

             7. Kooperatifin dağılmasının tescili Ticaret Sicili memurluğundan istenir. Borçları ödendikten veya teminata bağlandıktan sonra kooperatifin kaydı sildirilir.

             8. Kooperatifin dağılmasının tescili ile ortakları da bütün hak ve borçları ile birlikte devralan kooperatife katılmış olurlar.

             9. Mameleki ayrı idare edildiği sürece dağılan kooperatifin ortakları yalnız onun borçları için ve o zamana kadar sorumluluklarının bağlı olduğu esaslar dairesinde takip olunabilirler.

4588

             10. Aynı süre esnasında, dağılan kooperatifin ortaklarının sorumlulukları veya ek ödeme yükümlülükleri birleşme neticesinde hafiflemeye uğradığı ölçüde, bu hafifleme dağılan kooperatifin alacaklılarına karşı ileri sürülemez.

             11. Birleşme neticesinde dağılan kooperatifin ortakları için şahsi sorumluluk veya ek ödeme yükümlülüğü doğduğu veya ağırlaştığı taktirde birleşme kararı, ancak bütün ortakların 3/4 ünün çoğunluğu ile verilebilir. Sorumluluğa ve ek ödeme yükümlülüğüne mütedair hükümler birleşme kararına katılmamış olan ve bundan başka kararın ilanı tarihinden başlamak üzere üç ay içinde kooperatiften çıkacağını bildiren ortaklara uygulanmaz.

             E) Bir kamu tüzel kişiliği tarafından devralınmak:

             Madde 85 – Bir kooperatifin varlığı, belediye, ekonomik bir Devlet kuruluşu, kamu müessesesi veya kamuya yararlı dernek veya cemiyetler tarafından da devralınabilir. Bu takdirde genel kurulca alınacak kararın dağılmaya ait hükümlere göre tescil ve ilan ettirilmesi gerekir.

             Bu gibi kooperatif varlığının, Devlete ait ekonomik kuruluş veya herhangi bir ekonomik kuruluş veya herhangi bir dernek veya cemiyet tarafından devralınması hallerinde genel kurul tasfiye yapılmamasına karar verebilir.

             Devir kararının ilan edildiği tarihten itibaren kooperatifin aktif ve pasifi devralana intikal etmiş olur. Dağılan kooperatifin adı ticaret sicilinden sildirilir. Bu husus ayrıca ilan ettirilir.

             Birleşen müessese ile kooperatifin alacaklılarından her biri ilan tarihinden itibaren üç ay içinde yetkili mahkemeye başvurmak suretiyle birleşmeye itiraz edebilir. İtiraz hakkından vazgeçilmedikçe yahut bu husustaki itirazın reddine dair mahkemece verilen karar kesinleşmedikçe veyahut mahkemece takdir edilecek teminat, müessese veya kooperatif tarafından verilmedikçe birleşme hüküm ifade etmez.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Ticaret Bakanlığının Görev ve Yetkileri

             A) Genel olarak Bakanlığın görev ve yetkileri:

             Madde 86 – Ticaret Bakanlığının kooperatifleri ilgilendiren başlıca görev ve yetkileri şunlardır:

             1. Kooperatiflere, kooperatif birliklerine, merkez birliklerine,Türkiye Milli Kooperatifler Birliğine kuruluş ve organizasyonlarında yol göstermek, öğütleriyle yönetimlerinde ve çalışmalarında yardımcı olmak,

             2. Kooperatifleri, birlikleri, merkez birliklerini ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliğini teftiş etmek, denetlemek veya denetlettirmek,

             3. Kooperatiflerin, birliklerin, merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliğinin dağılmasını gerektiren sebepleri mahkemeye bildirmek,

             4. Kooperatiflerin, bilhassa istihsale yararlı kooperatiflerin kuruluşu, öncelikle kredilenmesi ve memleket yararına faaliyette bulunmaları hususunda ilgili bakanlıklar ve kuruluşlar nezdinde gerekli teşebbüsleri yapmak ve koordinatör olarak vazife görmek.

             5. (Ek: 6/10/1988 - 3476/21 md.) Kooperatifler mevzuatının uygulanmasında ve kooperatiflerle üst kuruluşlara yapılacak desteklemelerle ilgili kamu ve sosyal güvenlik fonları konusunda düzenleyici tasarruflarda bulunmak.

             B) Ticaret Bakanlığı temsilcileri ve kararların yürürlük şartı:

             Madde 87 – Ticaret Bakanlığı, kooperatiflerle, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliğinin, genel kurul toplantılarında temsilci bulundurur.

             Genel kurul toplantıları Bakanlık temsilcisinin huzuru ile açılır ve devam eder.

             İdare, bildirilen günde temsilci bulunmasını sağlar.

4589

             (Değişik: 6/10/1988 - 3476/22 md.) Temsilciler, toplantının kanunlara, anasözleşmeye ve gündeme göre yürütülmesini denetleme ve temin ile görevlidirler. Temsilcilerden her birine  birinci derece kadrolu memur için tesbit edilen en yüksek yurt içi harcırahının bir günlük tutarının iki katını geçmemek üzere ilgili bakanlıkça tespit edilen tutarda ücret ödenir. Bu ücret görevli temsilciye ödenmek üzere kooperatif ve üst kuruluşlarınca genel kurul öncesinde maliye veznesine yatırılır.

             Genel kurul kararlarını muhtevi tutanaklar ile toplantıya katılanların listesi temsilciler tarafından imzalanır. Temsilci, genel kurulda, kanun ve anasözleşmeye aykırı olarak alınan kararlar hakkındaki görüşünü tutanakla belirtmeye mecburdur.

             Temsilcinin niteliği ve görevi tüzükte belirtilir.

             Ancak usulüne uygun müracaat yapıldığı halde, temsilci toplantıya gelmez ise toplantı icrasını temin etmek üzere, mahalli idare amirine durum bildirilir. Temsilci yine gelmez ise bir saat sonunda toplantıya başlanır.

             C) Örnek anasözleşme hazırlanması:

             Madde 88 – Ticaret Bakanlığı, kooperatifler, kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği için bu teşekküllerin mütalaasının da alınmak kaydiyle örnek anasözleşmeler hazırlar, yapı kooperatifleri için bu görev Ticaret ve İmar ve İskan Bakanlığınca müştereken kullanılır.

             D) Muhasebe usulü ve defterler:

             Madde 89 – Kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliğinin muhasebe usulleri ve mecbur olarak tutacakları defterler Ticaret Bakanlığınca belirtilebilir.

             Vergi Usul Kanununun bu hususlarla ilgili hükümleri saklıdır.

             E) Teftiş ve denetleme:

             Madde 90 – (Değişik: 3/6/2010-5983/3 md.)

            İlgili bakanlık; kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliğinin işlem ve hesaplarını ve varlıklarını müfettişlere, kooperatif kontrolörlerine veya denetim için görevlendirilecek olan personele denetlettirebilir.

            (İptal ikinci fıkra: Anayasa Mahkemesi'nin 19/1/2012 tarihli ve E.: 2010/79, K.: 2012/9 sayılı Kararı ile.)

             Birinci fıkradaki teşekküller, denetim sonuçlarına göre ilgili bakanlıkça verilecek talimata uymak zorundadırlar. Yapılan denetimler sonucunda, kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin, Türkiye Milli Kooperatifler Birliğinin ve bunların iştiraklerinin yönetim kurulu üyeleri ile üst düzey yöneticilerinin, hukuka açıkça aykırı eylem ve işlemlerinin tespit edilmesi durumunda, ilgili Bakanlık, kamu yararı ve hizmet gerekleri dikkate alınarak gecikmesinde sakınca görülen hallerde ileride telafisi güç veya imkansız zararlara yol açılmasının engellenmesi amacıyla bu kişilerin görevlerine tedbiren son verebilir. Bu durumda ilgili Bakanlık, bir yıl içerisinde olağanüstü genel kurul toplantısının yapılması için gerekli tedbirleri alır.

             Kooperatifler ve üst kuruluşlarına kredi veren kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler ve ilgili bakanlıklar; verilen kredilerin açılış gayesine uygun olarak kullanılıp kullanılmadığını, plan ve projesine uygunluğu, teknik özellikleri ve kalite açısından denetleyebilirler.

             Kooperatiflerde ve üst kuruluşlarında görevli bulunanlar bu kuruluşlara ait mal, para ve para hükmündeki kağıtları ve gizli de olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiğinde müfettişlere, kooperatif kontrolörlerine, denetimle görevlendirilen personele ve kredi kuruluşlarının denetim görevlilerine göstermek, saymasına ve incelemesine yardımda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeğe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doğru beyanda bulunmakla yükümlüdürler.

             Birinci fıkradaki teşekküller, ilgili Bakanlıkça teşekküle ilişkin olarak istenilen her türlü bilgi, belge ve kayıtları, tanınan süre içinde tam olarak vermek zorundadır.

             F) Teftiş ve denetleme ile görevlendirme:

             Madde 91 – (Değişik birinci fıkra: 6/10/1988 - 3476/24 md.) İlgili bakanlık; kooperatif üst kuruluşlarını, ilgili müesseseleri ve bağımsız denetim kuruluşlarını denetleme işleri için görevlendirebilir.

4590

             Bunlara mütaallik esaslar 90 ıncı madde gereğince hazırlanacak tüzükle belirtilir.

 

DOKUZUNCU BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

             A) Siyasi faaliyet yasağı:

             Madde 92 – (Mülga: 12/6/1997 - 4274/1 md.)

             B) Muaflıklar:

             Madde 93 – 1. Kooperatifler, kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği;

             a) Birbirlerinden ve ortaklarından  aldıkları faiz ve komüsyonlar ile ortaklarına kefalet etmeleri dolayısiyle bunlardan aldıkları paralar, banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinden,

             b) Her nevi defterlerin ve anasözleşmelerin tasdiki ve açılış tasdiklerinde sayfalarının mühürlenmesi her nevi harçtan ve Damga Vergisinden,

             c) Kiraya verilmediği veya irat getirmiyen bir cihete tahsis edilmediği müddetçe sahip oldukları gayrimenkul mallar üzerinden alınacak her türlü vergilerden,

             d) Ortakların temlik edecekleri gayrimenkuller her türlü vergi ve harcından,

             Muaftır.

             e) 13 üncü madde gereğince verilecek bildiri Damga Vergisine, diğer harç ve resimlere tabi değildir.

             2. Gayrimenkullerin irtifak haklarının ve gayrimenkul mükellefiyetinin kooperatiflere, kooperatif birliklerine, kooperatif merkez birliklerine, Türkiye Milli Kooperatifler Birliğine sermaye konulması halinde bunlar Emlak Alım Vergisi Kanununun 9 uncu maddesindeki indirimli nispetten,

             3. 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 199 sayılı Kanunla değişik 7 nci maddesinin 16 ncı bendindeki esaslar dahilinde Kurumlar Vergisi muaflığından,

             Faydalanırlar.

             4. Kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatifler merkez birlikleri faaliyete geçen üst kuruluşlara girmedikleri takdirde, bu maddenin 1 nolu fıkrasının (b) bendi ile 2 nolu fıkrasından gayri fıkralarında yazılı muaflıklardan istifade edemezler.

             C) Tanıtma ve eğitim hizmetlerini sağlıyacak fon:

             Madde 94 – (Mülga: 21/2/2001 - 4629/1 md.)

             D) Uyuşmazlıklar, hakem kurulları:

             Madde 95 – Kooperatif organları ile kooperatifler, kooperatiflerle bağlı bulundukları kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği arasında iştigal konularına giren hususlardan dolayı çıkan anlaşmazlıklar, genel hükümler saklı kalmak şartiyle anasözleşmelerinde öngörülen hakem kurullarınca da halledilebilir.

4590-1

            E) Saklı hükümler:

             Madde 96 – 2834 sayılı Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ile 2836 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu hükümleri ve 7116 sayılı Kanunun yapı kooperatiflerine ait hükümleri saklıdır. Şu kadar ki, yukarıda zikredilen kanunlarda açıklık olmıyan hallerde bu kanun hükümleri uygulanır.

             Madde 97 – 2834 ve 2836 sayılı kanunlarla kurulan kooperatif ve kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri halinde teşkilatlanabilecekleri gibi Türkiye Milli Kooperatifler Birliğine de girebilirler.

             F) Anonim şirket hükümlerine atıf:

             Madde 98 – Bu kanunda aksine açıklama olmıyan hususlarda Türk Ticaret Kanunundaki Anonim şirketlere ait hükümler uygulanır.

             G) Davaların niteliği ve muhakeme usulü:

             Madde 99 – Bu kanunda düzenlenen hususlardan doğan hukuk davaları, tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın ticari dava sayılır.

             Bu davalarda basit muhakeme usulü uygulanır.

             H) Kaldırılan hükümler:

             Madde 100 – Türk Ticaret Kanununun kooperatiflere ait 6 ncı faslını teşkil eden 485 - 502 nci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

             İlgili Bakanlık:

             Ek Madde 1 – (Ek: 6/10/1988 - 3476/26 md.)

             Bu Kanunda geçen Bakanlık isimleri "İlgili bakanlık" olarak değiştirilmiştir.

             (Değişik ikinci fıkra: 3/6/2010-5983/4 md.) İlgili bakanlık deyiminden, bu Kanun kapsamındaki tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve diğer kooperatifler ve üst kuruluşlar için ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığı anlaşılır.

             Cezai sorumluluk:

             Ek Madde 2 – (Ek: 6/10/1988 - 3476/26 md.; Değişik: 23/1/2008-5728/340 md.)

1. 8 inci maddenin üçüncü fıkrasına, 16 ncı maddenin beşinci fıkrasına, 56 ncı maddenin altıncı fıkrasına, 59 uncu maddenin dördüncü, altıncı, yedinci ve sekizinci fıkralarına ve 90 ıncı maddenin beşinci fıkrasına aykırı hareket eden kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri ve memurları üç aydan iki yıla kadar hapis ve elli günden beşyüz güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılırlar.

2. Genel kurulu olağan toplantıya çağırmayan yönetim kurulu üyeleri ile 2 nci maddenin dördüncü fıkrasına, 8 inci maddenin ikinci fıkrasına, 16 ncı maddenin birinci fıkrasına, 66 ncı maddenin ikinci fıkrasına ve 90 ıncı maddenin üçüncü fıkrasına aykırı hareket eden kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri altı aya kadar hapis ve otuz günden üçyüz güne kadar adlî  para cezası ile cezalandırılırlar.

3. 56 ncı maddenin ikinci ve dördüncü fıkralarına, 66 ve 67 nci maddeye aykırı hareket eden kooperatif ve üst kuruluşlarının denetim kurulu üyeleri bir aydan altı aya kadar hapis ve otuz günden üçyüz güne kadar adlî  para cezası ile cezalandırılırlar.

İlgili bakanlık, kooperatifler ve üst kuruluşlarının yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile memurları hakkında görevlerine ilişkin olarak işledikleri suçlardan dolayı açılan kamu davalarına katılma talebinde bulunabilir.

4590-2

Bağdaşmayan görevler

Ek Madde 3 – (Ek: 29/3/2011-6215/18 md.)

Kooperatifler ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri ve denetçileri; bu kooperatiflerin ve üst kuruluşlarının hissedarı oldukları şirketlerde, katıldıkları vakıflarda ve diğer teşekküllerde yönetim kurulu üyesi veya denetçi olamazlar, personel olarak yahut başka bir şekilde ücretli görev alamazlar.

Birinci fıkrada belirtilen diğer görevleri bulunmasına rağmen kooperatif ve üst kuruluşlarında yönetim kurulu üyesi veya denetçi olarak seçilenler, seçildikleri tarih itibariyle diğer görevlerinden ayrılmak zorundadırlar. Bu görevlerinden ayrılmayanların yönetim kurulu üyeliğine veya denetçiliğe seçilmelerine ilişkin işlemler hükümsüzdür. Seçildikten sonra birinci fıkradaki diğer görevleri edinen kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri ve denetçilerinin sonradan edindikleri görevlere ilişkin seçilme veya görevlendirme işlemleri ile sözleşmeler de hükümsüzdür. Yönetim kurulu üyeliğine veya denetçiliğe seçilme işlemleri bu şekilde hükümsüz olanların yerlerine yedekleri çağrılır.

Kooperatifler ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri ve denetçilerinin fiilen bu görevleri yürüttükleri dönemde; bunların eş ve ikinci derece dâhil kan ve kayın hısımları, bu kooperatifler ve üst kuruluşları ile % 50'den fazla hissedarı oldukları şirketlerde, katıldıkları vakıflarda ve diğer teşekküllerde yönetim kurulu üyesi veya denetçi olamazlar, personel olarak veya başka bir şekilde ücretli olarak işe alınamazlar.

Bu madde hükümlerine aykırı uygulamalar denetçiler tarafından araştırılır.

Birinci fıkraya aykırı olarak görev yapmakta olanlar, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde bu görevlerinden sadece birisini tercih ederek diğerlerinden ayrılırlar. Süresi içerisinde tercihte bulunmayanların seçilmiş oldukları kooperatif veya üst kuruluşlarındaki yönetim kurulu üyeliği veya denetçilik görevleri dışındaki diğer görevlerinin tamamı kendiliğinden sona erer.

Üniversitelerin yönetim kurulunda üye bulundurma hakkı

Ek Madde 4 – (Ek: 20/2/2014-6525/9 md.)

Üniversiteler bu Kanunun 9 uncu maddesine göre ortak oldukları kooperatiflerin yönetim kurullarında üye tam sayısının çoğunluğunu geçmemek üzere üye bulundurabilirler. Bu hakkını kullanmak isteyen üniversiteler, yönetim kurulu üyelerinin seçileceği genel kurula adaylarını önerir. Genel kurul, bu şekilde seçilecek üyeleri üniversitelerce önerilen adaylar arasından seçer. Üniversitenin önereceği adaylarda kooperatife ortaklık şartı aranmaz.

Bu şekilde seçilen yönetim kurulu üyeleri, genel kurul tarafından seçilen diğer üyelerin hak, yetki ve görevlerini haizdir. Üniversiteler, bu üyelerin kooperatif yönetim kurulu üyesi sıfatıyla işledikleri fiillerden ve yaptıkları işlemlerden dolayı kooperatife ve onun alacaklılarıyla ortaklarına karşı sorumludur. Üniversitenin rücu hakkı saklıdır.

4590-3

            Geçici Hüküm:

            Geçici Madde 1 – (24/4/1969 - 1163 sayılı Kanunun kendi numarasız geçici maddesi olup teselsül için numaralandırılmıştır; Değişik: 16/11/1971 - 1496/1 md.)

            Halen kuruluş ve faaliyette bulunan kooperatifler sözleşmelerini üç sene içinde bu kanun hükümlerine intıbak ettirmek zorundadırlar. Bu hususa riayet etmiyen kooperatifler dağılmış sayılırlar. Kanunen tasfiye ile vazifelendirilmiş kimseler tarafından dağılmadan başlıyarak iki ay içinde tasfiyeye geçilmediği takdirde Ticaret Bakanlığı veya Hazine tarafından mahkemeden tasfiye memuru atanması istenebilir.

            Anasözleşmelerini bu kanuna intıbak ettirmek için kooperatiflerin yapacakları genel kurullar, olağan genel kurulların usul ve çoğunluğuna göre toplanır ve karar verilir.

            Geçici Madde 2 – (Ek: 8/6/1981 - 2475/2 md. ile gelen geçici md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)

            Bu Kanunun yayımından önce kurulmuş bulunan ve Kamu Kuruluşlarından kredi alan yapı kooperatiflerinin anasözleşmelerindeki 1163 sayılı Kooparatifler Kanununun bu Kanunla değişik 52 nci maddesine aykırı hükümler, herhangi bir işlem yapılmaksızın anılan maddeye göre düzeltilmiş sayılır.

            Geçici Madde 3 – (Ek: 3/6/2010-5983/5 md.)

            1163 sayılı Kooperatifler Kanununun ek 1 inci maddesi uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları ile ilgili başlatılmış veya planlanmış iş ve işlemler ile bunlara dair her türlü hak, yetki ve görevler Bayındırlık ve İskan Bakanlığına devredilmiştir. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca başlatılmış veya planlanmış iş ve işlemleri yürütmeye, bunlar hakkında yeni iş ve işlemler yapmaya, gerekli görülenleri tasfiye etmeye yetkilidir.

            Bayındırlık ve İskan Bakanlığı; Kooperatifler Kanununun ek 1 inci maddesi uyarınca yapılan iş ve işlemlerden dolayı Sanayi ve Ticaret Bakanlığının taraf olduğu işlemlerde ve sözleşmelerde taraf olur ve bu Bakanlık leh ve aleyhine açılmış ve bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce bu Bakanlık tarafından yapılmış olan iş ve işlemler sebebiyle açılacak olan davalarda kendiliğinden taraf sıfatını kazanır.

            Bu madde ile devredilmesi öngörülen her türlü işleme ilişkin evrak ile dava dosyaları ve sair malzemenin devri, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca müştereken belirlenecek usul ve esaslara göre gerçekleştirilir.

            Geçici Madde 4 – (Ek: 3/6/2010-5983/5 md.)

            Bayındırlık ve İskan Bakanlığının personel ve teşkilat yapısı, yapı kooperatifleri ile ilgili olarak bu Kanun ile verilen görevleri yürütmeye hazır hâle getirilinceye kadar, hizmetine ihtiyaç duyulan personel, her türlü özlük hakları saklı kalmak kaydıyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı emrinde bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl süre ile geçici olarak görevlendirilir.

4590-4

Geçici Madde 5 – (Ek: 20/2/2014-6525/10 md.)

Bu Kanunun ek 4 üncü maddesi hükmüne göre ortağı olduğu kooperatifin yönetim kurulunda üye bulundurmak isteyen üniversitenin, kooperatife yazılı talebini izleyen iki ay içinde toplanacak şekilde genel kurul, yönetim kurulunca toplantıya çağrılır. Bu süre içinde genel kurul toplanamadığı takdirde, ilgili üniversite tarafından Bakanlığa yapılacak başvuru üzerine, genel kurulu çağrı yetkisi başvuru sahibine verilebilir. Bu toplantı gündeminde, kooperatif ana sözleşmesinin bu Kanunun ek 4 üncü madde hükmüne intibakının ve yönetim kurulu üye seçiminin bulunması zorunludur. Mevcut yönetim kurulu üyelerinin görevi bu genel kurulun toplantı tarihinde sona erer.

Kooperatiflerin birinci fıkra uyarınca yapacakları genel kurul, olağan genel kurulların usul ve çoğunluğuna göre toplanır ve karar verir.

            İ) Yürürlüğe girme:

            Madde 101 – Bu kanun yayımlandığı tarihten 3 ay sonra yürürlüğe girer.

            I) Kanunu yürütecek makam:

            Madde 102 – Bu kanun hükümlerini Bakanlar kurulu yürütür.

4591

             24/4/1969 TARİH VE 1163 SAYILI KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER:

 

             1 – 6/10/1988 tarihli ve 3476 sayılı Kanunun Geçici Maddeleri:

             Geçici Madde 1 – Unvanlı 1 inci maddede belirlenen esasa uymayan kooperatifler ve üst kuruluşları, anasözleşme değişikliği yapmak suretiyle unvanlarını altı ay içinde bu Kanuna uygun hale getirerek tescil ettirmek zorundadırlar.

             Bu Kanunun 14 üncü maddesiyle değiştirilen 56 ncı maddenin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine göre, aynı türde birden fazla kooperatifte yönetim kurulu üyesi olanlar, Kanunun yürürlüğe girmesini takip eden 3 ay içerisinde bu üyeliklerinden yalnız birini tercih ederek diğerlerinden ayrılırlar.

             Geçici Madde 2 – Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce tüzelkişilik kazanmış olan kooperatif üst kuruluşları bu Kanun hükümlerine göre kurulmuş sayılır.

             Geçici Madde 3 – Halen kurulmuş ve faaliyette bulunan kooperatifler,anasözleşmelerini iki yıl içerisinde bu Kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadırlar. Bu hususa riayet etmiyen kooperatifler dağılmış sayılır. Kanunen tasfiye ile görevlendirilmiş kimseler tarafından dağılmadan başlıyarak iki ay içerisinde tasfiyeye geçilmediği takdirde, ilgili bakanlık veya Hazine tarafından mahkemeden tasfiye memuru atanması istenebilir.

             Anasözleşmelerini bu Kanuna intibak ettirmek için kooperatiflerin yapacakları genel kurullar, olağan genel kurulların usül ve çoğunluğuna göre toplanır ve karar verirler.

4592

               1163  SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN

MEVZUATIN VEYA ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN İPTAL

EDİLEN HÜKÜMLERİN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ

GÖSTERİR LİSTE

Değiştiren Kanunun/KHK'nin/ İptal Eden Anayasa Mahkemesi Kararının  Numarası

 

1163 sayılı Kanunun değişen veya iptal edilen maddeleri

 

Yürürlüğe Giriş

 Tarihi

1496—10/8/1971
2475—10/6/1981
3381—25/6/1987
3476

Ek 2. maddenin 4 numaralı bendinin ikinci fıkrası

Diğer hükümleri

25/4/1989

 

25/10/1988

4274—17/6/1997
4363—2/6/1998
4629––1/1/202 tarihinden geçerli olmak üzere 3/3/2001
51461, 97/5/2004
572825, 56, 62, Ek Madde 28/2/2008
598348, 81, 9013/6/2010
6172

Ek Madde 1, Geçici Madde 3 ve 4

77

13/12/2010

22/3/2011

6215Ek Madde 312/4/2011
6525Ek Madde 4, Geçici Madde 527/2/2014

                                                                                                              

​

Yönetmelik

Tarımsal Üretici Birliklerinin Kuruluş

Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

             Amaç ve kapsam

             Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, tarım üreticilerinin gönüllülük esasına dayanarak asgarî ilçe düzeyinde kendi aralarında örgütlenerek oluşturacakları birliklerin hangi ürün veya ürün grubu bazında kurulacaklarını, birliğin toplam üretim miktarının ürün bazında tespiti ve mevcut tarımsal örgütlerin uyumlarına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

             Dayanak

             Madde 2 — Bu Yönetmelik 6/7/2004 tarihli ve 25514 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren  5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanununun   3 ve 4 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

             Tanımlar

             Madde 3 — Bu Yönetmelikte geçen;

             a) Bakanlık : Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

             b) Genel Müdürlük : Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğünü,

             c) Tarım üreticisi: Her türlü bitkisel ve hayvansal ürünler ile avcılık ve yetiştiricilik yoluyla su ürünleri üretimini yaparak, bunları pazara sunan gerçek ve tüzel kişileri,

             d) Birlik: Belirli bir ürün veya ürün grubu bazında olmak üzere, en az ilçe seviyesinde  ve asgarî onaltıtarımsal üretici tarafından, gönüllülük esasına dayanarak  kurulan tüzel kişiliği haiz tarımsal üretici birliklerini,

             e) Merkez birliği: Ürün veya ürün grubu bazında faaliyet gösteren en az yedi üretici birliğinden oluşan birliklerin bir araya gelerek oluşturdukları birlikleri,

             f) Ürün: Her türlü bitkisel, hayvansal ve su ürünleri ile ilgili tarımsal ürünü,

             g) Ürün grubu: Aynı familyada yer alan türlere ilişkin ürünler ile organik tarımsal üretim sistemi ile yetiştirilen ürünleri,

             h) İl ve ilçe müdürlüğü : Tarım ve Köyişleri Bakanlığı il ve ilçe müdürlüklerini,

             ı) Tarımsal örgütler: Tarımsal amaçlı kooperatifler, birlikler ve üst kuruluşlarını,

             ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Ürün ve Ürün Grupları

             Ürün ve ürün gruplarının belirlenmesi

             Madde 4 — Ülkemizdeki tarımsal alanların coğrafik ve ekolojik şartları ile tarım sektöründeki ihtiyaçlar dikkate alınarak, tarımsal üretici birliklerinin hangi ürün veya ürün grubu bazında kurulacağı aşağıdaki şekilde belirlenmiş olup bu ürün veya ürün gruplarında yer almayan yeni türlerde de ihtiyaç duyulması halinde, bu Yönetmelikte belirtilen  ürün veya ürün grupları içerisinde yer alması ve birliğin toplam üretim miktarının ürün bazında belirlenen miktarda olması halinde üretici  birliği kurulabilir.

             Bitkisel üretim ile ilgili ürün ve ürün grupları

             Madde 5 — Bitkisel üretim ile ilgili ürünler ve oluşturdukları ürün gurupları şunlardır;

             a) Meyve;

             1)  Meyve üreticileri,

             2)  Yumuşak çekirdekliler; elma, armut, ayva,

             3)  Sert çekirdekliler; kayısı, kiraz, vişne, şeftali, nektarin, erik, kızılcık, zerdali, zeytin,

             4)  Sert kabuklular; kestane, ceviz, badem, fındık, antep fıstığı,

             5)  Üzümsü meyveler; çilek, dut, muz, trabzon hurması, kivi, böğürtlen, ahududu, kuşburnu, üzüm, incir,

             6)  Turunçgiller,

             7)  Meyve ve asma fidanı üreticileri.

             b) Sebze ve süs bitkileri;

             1)  Sebze; örtü altı sebze üreticileri, domates, havuç, patlıcan, kabak, karpuz, kavun, biber, kök ve yumrulu bitkiler, baklagil sebzeleri,

             2)  Mantar,

             3)  Süs bitkileri; kesme çiçekler, iç ve dış mekan bitkileri, doğal çiçek soğanları.

             c)  Tarla bitkileri;

             1)  Tahıllar; buğday, arpa,yulaf, çavdar, çeltik, mısır,

             2)  Yemeklik dane baklagiller; nohut, mercimek, kuru fasulye,

             3)  Endüstri bitkileri; pamuk,  patates, tütün,

             4)  Yağlı tohumlu bitkiler; ayçiçeği, kolza, soya, yer fıstığı, aspir,

             5)  Yem bitkileri; fiğ, yonca, korunga,

             6)  Çay,

             7)  Tıbbi ve kokulu baharat bitkileri.

             Hayvansal üretimle ilgili ürünler ve ürün gurupları

             Madde 6 — Bu konuda aşağıda belirtilen ürün veya ürün grubunda birlik kurulabilir.

             a) Süt,

             b) Kırmızı et,

             c) Kanatlı hayvan eti,

             d) Yumurta,

             e) Bal,

             f) Koza veya ham ipek.

             Su ürünleri üretimi

             Madde 7 — Denizler, doğal göller, baraj gölleri, göletler, akarsular, dalyanlar, lagünler ve karada çeşitli sistemler kullanarak su ürünleri yetiştiriciliği ve avcılık yaparak elde ettikleri su ürünlerini pazara sunmayı taahhüt edenler birlik kurabilir. Bu ürün veya ürün grubunda birlik kuracak su ürünleri yetiştiricilerinin;  su ürünleri yetiştiricilik belgesi, su ürünleri avcılarının; su ürünleri ruhsat teskeresine sahip olma şartı aranır.

             Organik ürün yetiştirici birlikleri

             Madde 8 — Organik tarımsal üretim sistemi ile ürün yetiştirerek elde ettikleri organik ürünleri pazara sunmayı taahhüt edenler birlik kurabilir. Bu üretim sistemi ile üretim yapanların kuracakları birlik yetiştiricilerinden kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşundan organik üretim yaptığını belirten bir belge almaları şartı aranır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Birliğin Asgarî Üretim Kapasitesinin Tespiti

             Bitkisel üretim kapasitesi

             Madde 9 — Bitkisel üretim grubunda yer alan ürün veya ürün grubunda kurulacak üretici birliklerini oluşturan üreticilerin toplam asgarî üretim miktarı, ürün veya ürün gurubu bazında ilçedeki toplam üretimin yüzde onunu teşkil etmesi gerekir.

             Bir ilçedeki aynı ürün veya ürün gurubu bazındaki üretim, ilin toplam üretiminin yüzde ellisini aşıyorsa birinci fıkrada belirtilen kapasite  şartı asgarî yüzde beş olarak uygulanır.

             Hayvansal üretim kapasitesi

             Madde 10 — Bu grupta yer alan ürün veya ürün grubunda kurulacak üretici birliklerin asgarî üretim kapasitesi aşağıdaki gibidir;

             a) Süt; Bu ürün bazında kurulacak birliğin, asgarî pazarlanabilir süt üretimi yıllık üç bin altı yüz ton olması gerekir.

             b) Kırmızı et; Bu ürün bazında kurulacak birliğin, asgarî pazarlanabilir et üretimi yıllık üç yüz yirmi ton olması gerekir.

             c) Kanatlı hayvan eti; Bu ürün bazında kurulacak birliğin, asgarî yüz bin adet yıllık üretim kapasitesine sahip olması gerekir.

             d) Yumurta; Bu ürün bazında kurulacak birliğin, asgarî yumurta üretimi yıllık onaltı milyon adet olması gerekir. 

             e) Bal; Bu ürün bazında kurulacak birliğin, asgarî bal üretim kapasitesi yıllık yirmidört ton olması gerekir.

             f) Koza veya ham ipek; Bu guruptan kurulacak birliğin, asgarî üretim kapasitesi yıllık dörtyüz kilogram olması gerekir.

             Su ürünleri üretim kapasitesi

             Madde 11 — Bu grupta yer alan ürün veya ürün grubunda kurulacak üretici birliklerinin asgarî üretim kapasitesi aşağıdaki gibidir;

             a) Yetiştiricilikte

             1) Deniz ürünleri: Bu ürün bazında kurulacak birliğin asgarî üretim kapasitesi yıllık üç yüz ton olması gerekir.

             2) İç su Ürünleri: Bu ürün bazında kurulacak birliğin asgarî üretim kapasitesi seksen ton olması gerekir.

             b) Avcılıkta

             1) Deniz ürünleri: Bu ürün bazında kurulacak birliklerin asgarî üretim kapasitesi yıllık bin altı yüz ton olması gerekir.

             2) İç su ürünleri: Bu ürün bazında kurulacak birliklerin asgarî üretim kapasitesi yıllık dört yüz ton olması gerekir.

             Organik tarım üretimi kapasitesi

             Madde 12 — Organik tarımsal üretim sistemi ile yetiştirilen ürünlerde üretim yapan yetiştiricilerin kuracağı birliklerde üretim kapasitesi şartı aranmaz.

             Kuruluş ve tescil

             Madde 13 — Bu Yönetmeliğin 9, 10 ve 11 inci maddelerinde belirlenen asgari üretim kapasitesine sahip gerçek ve tüzel kişiliği haiz on altı tarımsal üretici imzaladıkları tüzük ve kuruluş belgeleri ile Bakanlığa müracaatları sonucunda tüzel kişilik kazanır.

             Bakanlıkça otuz gün içinde bu Yönetmeliğin ilgili maddeleri uyarınca inceleme yapılır. Birlik tüzüğünde mevzuata aykırılık veya noksanlık tespit edildiği takdirde, bunların giderilmesi geçici yönetim kurulundan yazı ile istenir. Bu yazının tebliğinden itibaren otuz gün içinde belirtilen noksanlıklar tamamlanmaz veya mevzuata aykırılık giderilmez ise Bakanlıkça birliğin tescili yapılmayarak kurucu üyelere bildirilir ve genel hükümlere göre işlem yapılır.

             Birlik tüzüğü

             Madde 14 — Birlikler tarafından hazırlanan birlik tüzüğünde; kurulan birliğin bulunduğu bölgenin ekonomik durumu, coğrafi ve ekolojik şartları göz önünde bulundurularak, birliğin amaçları, çalışma konuları ve üyelerin birlik aracılığı ile pazarlamayı taahhüt etmesi gereken asgari ürün miktarı belirlenir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Mevcut Tarımsal Örgütlerin Uyumu ve Son Hükümler

             Mevcut tarımsal örgütlerin uyumu

             Madde 15 — Çeşitli kanunlarla kurulmuş birlikler ve kooperatif birlikleri hangi ürün veya ürün grubunda faaliyet gösteriyorlarsa bu Yönetmelikte belirlenen kriterleri taşıması halinde üretici birliğine üye/kurucu üye olabilir. Mevcut örgütlerin üretici birliğine üye olmaları konusunda yönetim kuruluna yetki verilmesine ilişkin genel kurullarından alacakları kararı üyelik esnasında ibraz etmeleri gerekir.

             Yürürlük

             Madde 16 — Bu Yönetmelik yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.

             Yürütme

             Madde 17 — Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.

 

İLÇESİ

ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ TÜZÜĞÜ BİRİNCİ BÖLÜM

KURULUŞ, AMAÇ VE ÇALIŞMA KONULARI

AMAÇ

MADDE 1- ................ üreticilerinin bir araya gelerek; 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanunun

da öngörülen .............  üretimini talebe göre planlamak, ürün kalitesini iyileştirmek, pazara geçerli norm ve standartlara uygun ürün sevk etmek ve ürünlerin ulusal ve uluslar arası ölçekte pazarlama gücünü arttırıcı tedbirler almaktır.

MADDE 2- Birliğin merkezi................................ ilçesidir.

ADRES....................................................................................

BİRLİĞİN GÖREVLERİ

MADDE 3- Birlik aşağıdaki konularda faaliyet gösterir.

  1. Üyelerin ürettikleri ürünlerle ilgili piyasa araştırmaları yapmak ve yaptırmak.
  2. Üyelerinin ürünlerine Pazar bulmak, ürünlerin pazara arzını düzenlemek.
  3. Üyelerine üretim teknikleri, hasat, depolama, paketleme konularında teknik destek sağlamak.
  4. Üyelerine girdi temininde yönlendirici yardımlarda bulunmak.
  5. İç pazara ve ihracata uygun çeşitlerin üretilmesini sağlamak.
  6. Eğitim ve yayım hizmeti vermek, danışman hizmeti sağlamak.
  7. Ürün kalitesini iyileştirici tedbirler almak ve ürün standartlarını uygulamak.
  8. Çiftlik düzeyinde yapılan tarımsal uygulamaları izlemek, kayıtlarını tutmak ve belge düzenlemek.
  9. Paket ve ambalajlarla ilgili standartların uygulanmasını sağlamak.
  10. Üyeleri adına ürün depolanmasına, gerektiğinde bu amaçla depo kiralanmasına yardımcı olmak.
  11. Ürünlerin tanıtımıyla ilgili faaliyetlerde bulunmak.
  12. Ürünlerle ilgili her türlü kaydı tutmak.
  13. Türkiye Cumhuriyeti'nin kabul ettiği uluslar arası ürün veya ürüne özgü ortak piyasa düzenlemelerinin gerektirdiği görevleri yürütmek.
  14. Sözleşmeli üretim kapsamında, üyeleri adına örnek tip sözleşmeler düzenlemek ve bununla ilgili faaliyetleri koordine etmek.

İKİNCİ BÖLÜM
ÜYELİK ŞARTLARI

MADDE 4- Birliğe üye olabilmek için aşağıdaki hususları yerine getirmek gereklidir.

  1. Birliğin iştigal ettiği ürün veya ürün grubu ile ilgili pazara yönelik üretimde bulunmak ve birlik aracılığı ile pazarlamayı taahhüt etmesi gereken asgari ürün miktarının belirlenmesi
  2. Çiftçi belgesi sahibi olmak.
  3. Gerçek kişiler bakımından, on sekiz yaşını doldurmuş olmak.
  4. Tüzel kişilerin birliklere üyelik başvurusu için kendi yetkili organlarınca yetkilendirilmesi gerekir.
  5. Birliğin kuruluşunda kurucu üyelerin Birlik tüzüğünü imzalamaları, sonradan Birliğe üye olanların Birlik tüzük hükümlerini kabul ettiklerine dair dilekçe vermiş olma.
  6. Belirlenen Birlik aidatını peşin ödemek.
  7. Birlik bulunduğu üretim dalında Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca sertifika veya benzeri belge veriliyorsa adına tanzim edilen bu belgenin ibrazı

    ÜYELİKTEN ÇIKMA

    MADDE 5- Üye kendi isteğiyle üyelikten her zaman çıkabilir. Bu durum Yönetim Kurulu kararı ile kesinleşir. Çıkan üyenin Birliğe olan borç ve alacakları ayrılış tarihi itibariyle kapatılması zorunludur. Ayrılan kişinin üye olduğu dönemlere ait çıkabilecek herhangi bir borç veya alacağı saklıdır. Üyenin ölümü halinde üyeliği kendiliğinden düşer, borç ve alacakları mirasçılarına intikal ettirilir.

    ÜYELİKTEN ÇIKARILMA

    MADDE 6- Aşağıdaki hallerde üreticiler üyelikten çıkarılabilir.
  1. Kanun, Yönetmelik ve tüzükte yer alan hükümleri yerine getirmemek.
  2. Birliğin aleyhine faaliyet göstermek.
  3. Birlik talimatlarına uymamak.
  4. Üyelik aidatlarını ödememek ve birliğe karşı olan taahhütlerini yerine getirmemek.

    Tüzükte gösterilmeyen nedenlerle üyeler üyelikten çıkarılamaz. Üyelikten çıkarılma Birlik yönetim kurulu kararı ile geçici ihraç şeklinde olur. Üyenin kesin ihracı yapılıncaya kadar bütün hakları devam eder. Çıkarılan üyelerin durumu ilk genel kurulda görüşülerek karara bağlanır.

         ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ÜYELİK AİDATI

MADDE 7- Birliğin üyeleri genel kurul tarafından belirlenen giriş aidatı ve yıllık aidatları ödemekle yükümlüdürler. Giriş aidatı ile yıllık aidat, on altı yaşından büyükler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde onundan az, yarısından fazla olamaz. Giriş aidatının alındığı yıl için ayrıca yıllık aidat alınmaz. Giriş aidatı ve yıllık aidat miktarları, belirlenecek dereceler üzerinden ve tarifelere göre yönetim kurulunun teklifi ile genel kurul tarafından belirlenir.Kuruluş aşamasında ilk giriş aidatı. YTL olarak tespit edilmiştir.Bu aidat ilk genel kurulda görüşülerek karara bağlanır.

AİDAT VE DİĞER ÜCRETLERİN ÖDENME ŞEKLİ

MADDE 8- Giriş aidatı bir kereye mahsus olmak üzere üyelik başvurusu yapılırken peşin olarak ödenir. Yıllık aidatlar genel kurulca belirlenir. Genel kurulca belirlenen aidatlar ve üyelere sağlanan danışmanlık hizmetleri karşılığında alınan ücretler aylık, 3 aylık veya 6 aylık dönemlerde tahsil edilir. BİRLİĞİN GELİRLERİ

MADDE 9- Birliğin gelirleri aşağıda belirtildiği gibidir.

  1. Üyelik aidatları.
  2. Üyelere sağlanan danışmanlık hizmetleri karşılığında alınan ücretler.
  3. Yurt içi ve yurt dışından sağlanan bağış, fon ve yardımlar.
  4. Taşınır ve taşınmaz mallardan elde edilen gelirler.
  5. Reklam, tanıtım ve yayın gelirleri.
  6. Birlik aracılığı ile pazarlanan ürünlerin satış bedeli üzerinden kesilecek hizmet payı.
  7. Diğer gelirler.

    Birlikler, üyelerine gelirlerinden pay dağıtamazlar.

    BİRLİĞİN GİDERLERİ

    MADDE 10- Birliğin giderleri, kuruluş amaçlarına uygun olarak yürütülen faaliyetler ile üyelerinin hak ve menfaatlerini koruyacak biçimde yapılacak giderleri kapsar.

    BİRLİĞİN DEFTERLERİ

    MADDE 11- Birliğin defterleri şunlardır:
  1. karar defteri.
  2. Üye kayıt defteri.
  3. Gelen ve giden evrak defteri.
  4. Bilanço esasına dayalı defter.
  5. Bütçe kesin hesap ve bilanço defteri.
  6. Demirbaş defteri.
  7. Alındı belgesi kayıt defteridir.

 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

BİRLİĞİN ORGANLARI

MADDE 12- Genel Kurul, Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu'dur.

GENEL KURULUN GÖREV VE YETKİLERİ MADDE 13- Genel kurul, birlik üyelerinden oluşur.

Genel Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:

  1. Yönetim ve denetim kurulu üyelerini seçmek.
  2. Çalışma raporlarını incelemek.
  3. Yönetim kurulu ile denetim kurulu raporlarının ibra edilip edilmemesine karar vermek.
  4. Kesin hesapları kabul veya reddetmek.
  5. Yönetim kurulunun teklif edeceği bütçe ve çalışma programını görüşerek onaylamak.
  6. Personel işlemleri, taşınır ve taşınmaz mal alım veya satımı ile üyelik aidatlarının belirlenmesi hususunda yönetim kuruluna yetki vermek.
  7. Birlik aracılığı ile pazarlanan ürünlerin satış bedelinin binde ikisini aşmamak üzere kesilecek hizmet payını tespit etmek.
  8. Merkez birliğine temsilci seçmek.
  9. Üyelikten çıkarılmayı onaylamak.
  10. Diğer karar ve tedbirleri almak.

    GENEL KURUL TOPLANMA ŞEKLİ VE ZAMANI

    MADDE 14- Genel kurul, olağan ve olağanüstü olarak iki şekilde toplanır. İlk genel kurul, birlik tüzüğünün Bakanlıkça tescilini müteakip ilk 6 ay içinde yapılır. Geçici yönetim kurulunca üye olarak kabul edilen bütün üreticiler ilk genel kurula katılırlar. Müteakiben yapılacak genel kurul toplantılarına da yine yönetim kurulunca birliğe üye olarak kabul edilen bütün üreticiler katılmak hakkına sahiptirler. Genel kurul toplantıları, toplantı gününden en az 15 gün önce gündemi, toplantı tarihi, yeri ve saati belirtilmek suretiyle mahalli gazetede yapılacak ilan ile yapılır. Genel kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır. İlk toplantıda çoğunluk sağlanamazsa, ikinci toplantı bir hafta ve çoğunluk şartı aranmadan aynı gündem ile, aynı yer ve saatte yapılır. Ancak ikinci toplantıda kurucu üye sayısı olan en az on altı üyenin katılması şarttır. Genel kurul yönetim kurulu veya denetim kurulunun kararı ile veya genel kurul üyelerinin 1/3'ünün yazılı talebi ile toplantıya çağırabilir. Olağan genel kurul toplantıları her yıl şubat ayı içinde yapılır. Genel kurulla ilgili ilanın mahalli gazetede yayımından s onra birliğe ortak olanlar genel kurulda oy kullanamazlar.Genel kurullarda Bakanlık temsilcisi bulundurulması zorunludur. Bakanlık temsilcisi İl Müdürlülüğünden talep edilir.

    YÖNETİM KURULUNUN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI GEÇİCİ YÖNETİM KURULU

    MADDE 15- Birlik tüzüğünü imzalayarak kurucu üye sıfatını kazanan üreticiler, kendi aralarından beş kişilik geçici yönetim kurulunu seçerler. Geçici yönetim kurulu, ilk genel kurula kadar birliği temsil eder.

    MADDE 16- Yönetim kurulu, genel kurulun dört yıl için kendi üyeleri arasından seçtiği beş asil , beş yedek üyeden oluşur.

    Üst üste iki dönem yönetim kurulu başkanlığı görevinde bulunanlar, aradan bir seçim dönemi geçirmedikçe aynı göreve seçilemezler.

    YÖNETİM KURULUNUN GÖREV VE YETKİLERİ ŞUNLARDIR
  1. Üye kabul etmek.
  2. Genel kurul gündemini tespit etmek, faaliyet programlarını hazırlamak ve genel kurulu toplantıya çağırmak.
  3. Birlik muhasebe kayıtlarını bilanço esasına göre tutmak ve tahmini bütçe, kesin hesap ve aktarma tekliflerini, aylık mizan ve bunlara ait raporları sunmak.
  4. Birlik personelinin atamasını yapmak ve görevine son vermek.
  5. Birliğe hizmet satın almak.
  6. Genel kurulun verdiği yetki çerçevesinde birliğin taşınır ve taşınmaz mal alımı ve satımını yapmak, birliğin mallarını yönetmek ve korumak.
  7. Birliğin faaliyet alanı içerisindeki ürün veya ürün grubu ile ilgili piyasa fiyatlarını takip etmek, Pazar araştırması yapmak ve yaptırmak.
  8. Ürün veya ürün grubunun kalitesini yükseltmek için gerekli kişi, kurum veya kuruluşlarla işbirliği yapmak.

    DENETİM KURULU, GÖREV VE YETKİLERİ

    MADDE 17. — Denetim kurulu, genel kurulun kendi üyeleri arasından seçtiği üç üyeden oluşur.

    Ayrıca aynı sayıda yedek üye seçilir.

    Denetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
  1. Birlik bilanço ve defterlerini incelemek.
  2. Yönetim kurulunun faaliyetleri ile ilgili yapılan denetim raporunu genel kurulun onayına sunmak.
  3. Gerektiğinde genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.

BEŞİNCİ BÖLÜM

ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

CEZAİ HÜKÜMLER

MADDE 18- Birlikler ve üst örgütlerinin paraları ile para hükmündeki evrak, senet ve sair malları aleyhine suç işleyen ve bilanço, rapor ve diğer her çeşit kağıt ve defterler üzerinde suç mahiyetinde değişiklik yapan veya bunları kasten yok eden organlara dahil üyeler ile personel hakkında, Devlet memurları hakkındaki cezalar uygulanır.

TÜZÜK DEĞİŞİKLİĞİ

MADDE 19- Tüzüğün, değiştirilmesi istenen hükümleri olağan veya olağanüstü toplantı gündemine yönetim kurulunun kararı ile konularak görüşülür. Tüzüğün değişecek maddelerinin eski ve yeni hali mahalli gazetede ilan edilerek 15 gün önce üyelere duyurulur. Tüzüğün değiştirilmesi istenen maddeleri genel kurul tarafından değiştirilir. Tüzük değişikliğinin yapılabilmesi için birliğe kayıtlı üyelerin en az 2/3' ünün toplantıya katılmış olması şartı aranır. Tüzük değişikliği kararlarında da bu üyelerin de 2/3' ünün oyu gerekir.

FESİH-TASFİYE

MADDE 20- Birlik genel kurulu her zaman birliğin feshine karar verebilir. Feshe karar verebilmek için genel kurula katılma hakkına sahip olan üyelerin en az üçte ikisinin toplantıya katılması şarttır. Birinci toplantıda çoğunluk elde edilemezse ikinci toplantıda çoğunluk şartı aranmaz. Ancak fesih hakkında kararlar hazır bulunan üyelerin 2/3'ünün çoğunluğunun kararı ile alınır. İkinci toplantıda hazır bulunan üyelerin sayısı kurucu üye sayısı kadar olmalıdır. Asgari on altı olmalıdır.

Birliğin feshi yönetim kurulu tarafından 7 gün içinde en büyük mülki amire yazı ile bildirilir. Birlik fesih olduktan sonra birliğin bütün para ve malları benzer amaçlı başka bir teşekküle veya vakfa devir edilir.

TÜZÜKTE AÇIK HÜKÜM BULUNMAYAN HALLER

MADDE 21- Bu tüzükte açık hüküm bulunmayan durumlarda 5200 Sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanunu ile konuya ilişkin genel hükümler uygulanır.

MADDE 22-Birlik üyeleri olarak ürettiğimiz ürün veya ürün gurubunun %...... üretici birliği aracılığıyla pazarlamayı taahhüt ederiz.

Yönetmelik için tıklayınız...​

​Yönetmelik için tıklayınız...

​Yönetmelik için tıklayınız...

İLETİŞİM

    Isparta İl Tarım ve Orman Müdürlüğü
  • Adres : Bahçelievler Mah. Süleyman Demirel Bulvarı No:71 32200 – ISPARTA

  • Telefon : 0 246 228 53 80 ( 81- 82 ) - 0 246 228 29 98

  • Faks : 0 246 228 53 88

  • E-Posta : isparta@tarimorman.gov.tr

  • KEP : tarimveormanbakanligi@hs01.kep.tr

satis@tarimorman.gov.tr

sales@tarimorman.gov.tr

abuse@tarimorman.gov.tr

webmaster@tarim.gov.tr

abuse@tarim.gov.tr

hr@tarim.gov.tr

info@tarim.gov.tr

ik@tarim.gov.tr

contact@tarim.gov.tr

Android
IOS

HIZLI MENÜ

  • Kullanıcı Girişi
  • Biyogüvenlik
  • e-Kütüphane
  • e-İmza Servisi
  • Intranet
  • Hizmet İçi Eğitim
  • Bakanlık e-Posta
  • Arabuluculuk
  • KVKK
  • Bilgi Güvenliği İhlal Bildirimi

ACİL NUMARALAR

  • 180 / Tarım İletişim Merkezi
  • 174 / Gıda Hattı
  • 112 / Orman Yangın
©2025 Tüm hakları saklıdır. TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI